Ukrayna-Rusya Savaşının Durum Değerlendirmesi (G50)

Okuyucu https://s3.us-east-1.amazonaws.com/audio-for-wordpress-122729894246681b65b19ef74f50838057482efc/2022/04/amazon_polly_83860.mp3?version=1650002406

Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın “harekât hedefleri” yönüyle takibini belli bir formatta güncelleyerek sürdüreceğimi ifade etmiştim. En son yayımlanandan sonra bu 4-14 Nisan 2022’yi kapsayan G50 raporu şeklinde, beşinci rapordur. Bu 10’ar günlük periyodlarla hazırlanan rapor, analitik bilgileriyle, savaşa hem ayrıntıyla hem bütün şeklinde bakarak sunmasıyla, yaşanacaklarla ilgi hususları açıklar mahiyette olmasıyla, doğru, isabetli ve gerekli bilgileri içermesiyle alanında tektir. Raporda önemli sorular ve önemli cevaplar var.

Süreci gözden geçirelim:

G (24 Şubat) gününden G50 (14 Nisan) gününe kadar ana hatlarıyla savaşta yaşananlar bu akışta görülmektedir. Ukrayna’da Rus ordusu 25 Mart ve 6 Nisan tarihleri arasında Kiev ve Chernihiv bölgelerini boşaltmaya başladı. Bunu yeniden tertiplenme ve belirginleştirdiği hedeflere teksif sağlama için gerekli gördü. Bundan böyle Donbass’a yönelecektir. Azak Denizi’ndeki Mariupol’u mutlaka almak isteyecektir. Kharkiv’den kuzeye doğru ilerleyerek Dinyeper su havzasını kontrol edecektir. Tümüyle bakılırsa, Dnipro’dan geçen Belgorod-Kırım karayolu doğrusunda etkinlik sağlamak ve buradaki 4 Tugayı (53ncü, 54ncü, 56ncı, 95nci) mağlup etmek hedeflenecektir. 

Rusya’nın zayiatının fazla olduğunu önce (7 Nisan) Kremlin Sözcüsü Peskov, daha sonra (12 Nisan) Putin ifade etti. Putin’in ifadesine göre Rus kayıpları şöyle: 19.600 asker hayatını kaybetti, 732 tank, 1.946 zırhlı araç, 349 topçu sistemi, 111 çok namlulu roketatar, 63 hava savunma sistemi, 157 uçak ve 140 helikopter imha oldu. Ayrıca, 7 gemi/tekne, 76 yakıt aracı, 124 İHA ve çeşitli 1.406 araç kaybetti.

Harekatın komutanı değiştirildi ve daha önce Çeçenistan’da ve Suriye’de görev yapan Aleksandr Dvornikov atandı.

Daha önce Rusya’nın harekâtını Harp Prensipleri ile kritik etmiştim (24 Mart, Harp Prensipleri Yönüyle Ukrayna-Rusya Harekât Değerlendirmesi). Buna göre; büyük bir kara gücünüz varsa, sorunlarını önce kendiniz bileceksiniz ve buna göre bir manevrayı dikkate alarak, bununla sıklet merkezini, baskını ve emniyeti esas alan bir taarruz başlatacaksınız, bu taarruzun hedefi baskın yaratacak, karşı tarafı aciz bırakacak, dedim. Komuta kontrol yönüyle sorun olduğunu işaret ettim. Sahadaki Rus ordusunun bu son değişikliklerle Harp Prensipleri yönüyle daha iyi bir duruma gelmiş olduğu görülmektedir. 

ABD ve Ortakları açısından bakalım. 24 Mart’ta NATO zirvesi oldu ve 26 Mart’ta ABD Başkanı Biden’ın Varşova’dan Putin’e “katil” çıkışı vardı. Rusya ve Ukrayna’nın barış umuduyla 29 Mart’ta İstanbul’da heyetler arası görüşmesi yapılmış ve bunun sonrasında görüşmeler sanal ortamda sürdürülmekteydi. Nisan ayına girilir girilmez ve Rus ordusu yeniden toparlanma emareleri vermeye başlayınca hızla yeni konular ve olaylar ortaya çıktı. 

NATO Dışişleri Bakanları Brüksel’de toplandı, bu Finlandiya’nın üyeliği yönüyle önemliydi. Ama kararlılık ve Ukrayna’ya destek mesajları yinelendi. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve İngiltere, Ukrayna’ya daha fazla silah ve mali yardım yapacaklarını, Rusya’ya ise daha fazla yaptırım paketleri uygulayacaklarını açıkladılar. Slovakya’da S-300 dahil silahlar verilmeye başlandı. Avrupa’dan Ukrayna’ya yardım çerçevesinde verilen zırhlı vasıtaların intikali gözlendi. 

Bucha’da sivil ölümleri hakkında görüntüler yayımlandı (6 Nisan) ve çeşitli liderler Rusya’nın savaş suçu işlediği yönünde açıklamaları yoğunlaştı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi Rusya aleyhine kararlar aldı (7 Nisan). Peşinden Kramotorsk’ta tren istasyonundan görüntüler yayımlandı, yine sivil ölümleri işaret edildi. Bu durum üzerine atıldığı ifade edilen füze Tochka-U hakkında çeşitli menşei spekülasyonları yapıldı. Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson Kiev’e ziyarete geldi ve Cumhurbaşkanı Zelensky ile sokakta yürüyüp gövde gösterisi yaptılar. Yine 11 Nisan itibariyle Mariupol’da kimyasal silah kullanıldığı iddiaları ortaya atıldı. Joe Biden 12 Nisan’da kendisine “diktatör” dediği Putin’i “soykırım” yaptığı yönünde suçladı. (Joe Biden bu soykırım ifadesini hukuka uygun değil, bir politik silah olarak kullanmaktadır.) 

Öte yandan aynı gün Zelensky, Putin’e yakınlığı ile bilinen muhalif milyarder Viktor Medvedchuk’un eli kelepçeli tutuklanmış görüntülerini medyaya servis etti, esir değişimi önerdi. Daha önce Rusya tarafı Ukrayna’nın esir değişimi önerilerini reddettikleri nedenle Cenevre Anlaşması hükümlerini ihlal ettiklerini söylemişti. Son açıklamada Medvedchuk konusunda da Rusya’dan değişime ret cevabı geldi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky, Batı’dan yine silah yardımı istedi. Silah verilmezse kentlerde görülen ölümlerin durmayacağını ifade etti. Savaş uzarsa silah tedariki daha ne kadar dışarıdan sağlanabilecek, önemli bir soru işareti olarak ortada durmaktadır.

Bütün bunlara bakılırsa, Rusya sahada toparlanırken ve belirledikleri hedeflere baskısını artırırken, bir yandan Ukrayna’ya yeni silah sistemleri ve takviyeler gelmektedir, diğer yandan yoğun bir Enformasyon ve Politik Savaş ilan edilmiş durumdadır. İşte tam da bu noktada Rusya Devlet Başkanı Putin ve Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko, Vostoçni Uzay Üssü’nde beraber görünmüşler ve mesaj vermişlerdir. (Detaylar için Bkz: Putin’in Harekât Hakkındaki İfadeleri, 12 Nisan)

Bu konuda buraya sadece değerlendirmemi ekleyeyim: Rusya’nın rakiplerine mesaj verme yeri bir uzay üssüdür. Ay programı ifadesi önemlidir. Ay programı ileriye dönük bir konu olması nedeniyle ayrıca “güçlüyüz” mesajını da içeriyor. Putin, Belarus ile ortaklığının görülmesini istiyor. Ukrayna’da savaşan ordunun motivasyona ihtiyaç olduğu anlaşılıyor. Bana göre Rusya için harekatta hatalardan dolayı kaybedilmiş koca bir ay var. Elbette moral ve motivasyon gerektirir. Putin, Rus silahlarına övgüye devam ediyor. Vurucu güç için silahları göstermesi önceden yaptığı gibi bir mesaj konusudur. Anlaşılan Rusya daha hedeflerine ulaşmamış, harekata devam edecekler. Bana göre bu en az bir ay daha Donbass’ta baskının artırılması demektir. Bu, Mariupol’un alınması ve Kherson’dan kuzeye doğru Dinyeper su havzasının kontrolü, demektir. Tümüyle bakılırsa Dnipro’ya doğru genişleme kabiliyeti kazanmak ise İkinci Safha hedefleri olabilir. Putin savaşın sebebini açıklama ihtiyacı durmuş! Dikkatimi çekti. Amaçları Rusya’yı korumakla ilgili gösteriliyor. Daha önce “varoluşsal” dedikleri ve NATO’nun bölgeden uzaklaştırılması konularıdır. En dikkat çekici konu “müzakerelerin çıkmaza girmesi” söylemi. Görüşmeler neden çıkmaza girsin, ne oldu da Zelensky bu noktaya geldi? İki husus var: Birincisi Rusya’nın etkinliğini boşa çıkarma çabası. İkincisi ise Zelensky’nin, ABD ve Ortaklarının yoğunlaştığı Ekonomik ve Politik Savaş yönteminin etkisinde kalması. 

G50 (Beşinci 10 Gün: 4–14 Nisan 2022)

Bu tablo için detaylı analitik veriler rapor sonunda yer almaktadır, oradan incelenebilir. [Bkz. Analitik Veriler]

Ağağıdaki grafik liderlerin caymalarını özetlemektedir. Bunun anlamı aynı zamanda barışa veya ateşkese yaklaşmalarını da ifade eder. Bakılırsa: ABD ve Ortakları durumunu koruyorlar. Aslında son haftalardaki duruma bakılırsa (ABD ve İngiltere kaynaklı yaşandı) zamanı kendi lehine sürdürme, savaşın uzaması açısından kullanılması biçimde, geliştiği göze çarpıyor. Zelensky ve Putin her ne kadar farklılıklarını sertleştirseler ve en son olarak Putin Zelensky’nin müzakereleri çıkmaza soktuğunu ifade etse de grafikten görülecektir, liderlerin pozisyonları giderek birbirine yaklaşmaktadır ve bu durum barış için bir fırsata dönüştürülebilir durumu gösterir.

Bir başka sonuç da Rusya ve ABD eğrilerinin son dönemde paralel hale gelmesidir. Bu durum Rusya’nın ABD ve Ortaklarının politikalarını gördüğü ve buna göre uygun adımları attığını işaret etmektedir.

Rusya-Ukrayna Konvansiyonel Savaşı

Operatif seviyededir. Rusya bu savaşa “Özel Operasyon” adını vermiştir. Ayrıntılar aşağıdadır:

Her ne kadar güç kapasitesi fazlaysa da askeri durum Rusya aleyhine dönmeye başlamıştı ve bunun üzerine G30’da hedefini yenilemiştir. Yeni hedef alanı (İkinci Safha) aşağıdaki haritada işaretlenmiştir. Rusya’nın Ukrayna’da İkinci Safha pozisyonuna geçtiği görülmektedir. Aşağıdaki haritada Dnipro merkezli Belgorod-Kırım karayolu hattı, Donbass’ta ilerleme hatları ve Mariupol görülmektedir. Özel Operasyon’un İkinci Safhası işte bu bölgede sürecektir. Bu süreç 1-1,5 ay daha gözlenecek, ağır kayıpların ve yıkımın olduğu saldırıların yapılacağını göstermektedir.

(Not: Aşağıdaki haritadaki basit çizim esasında 24 Şubat’tan bu yana tarif ettiğim bir planın değişmediğinin de göstergesidir. Ancak Rusya bu noktaya ancak G40 sonrası gelebildi.)

Donbass ve Mariupol’da Rusya’nın ateş gücüyle baskısı sürüyor. Izium’daki dengeyi lehine çevirebilmek için Rusya, Kharkov’dan güneye birlik sevk etmek istemekte, buna karşılık Ukrayna güçleri bunu engellemeye çaba sarf etmektedir. 

Kherson su kaynakları yönüyle önemlidir. Kherson’u ele geçiren Rusya burayı elinde tutmaya gayret etmekte ve harekâtını kuzeye doğru genişletmek istemektedir.

Rusların Deniz Ablukası devam etmektedir. Ukrayna Odessa limanındaki savaştan önceden bu yana var olan Rus ticari gemilerine el koyduğunu açıklamıştır.

Ancak en önemli gelişme 13 Nisan’da gerçekleşmiştir. Ukrayna, Odessa’da, Yılan Adası açıklarındaki Rus donanma güçlerinden Amiral Gemisi Slava Sınıfı Moskva Kruvazörünü Odessa’dan 60-65 Nm mesafede sahilden atılan 2 adet Neptün gemi-savar füzesiyle sabah (YSİ) 6 sularında vurduğunu açıklamıştır.

Rusya’nın 530 mürettebatı olan Amiral Gemisi Moskva tam bir silah deposu. Üstündeki donanım: KA-57 Helix, 2x20xOSA-MA SA-N-4 GECKO, 2x5x533 mm Torpido, 64 S-300 F SA-N-6 GRUMBLE, 2xRBU 6000 Denizaltı-savar Roket, AK-630 Uçaksavar, 1 Çift AK-130 130 mm L-70 top, 16 P-1000 VULKAN SS-N-12 Sandbox gemi-savar füze.

Bu donanımla gemi kendisini ve hatta bölgedeki çok sayıda Rus savaş gemilerini kolaylıkla koruyabilecekken, böyle bir olayın yaşanması tam bir ihmaldir. İhmali istihbarat ve tehdit değerlendirmesi yapılmamasına bağlamak yerinde olur.

Bilindiği üzere Yılan Adası bir süre Rusya eline geçmiş daha sonra tekrar Ukrayna tarafından geri alınmıştı.

Ayrıca bu bölgedeki Rus donanması savaş başlamadan bu bölgeye gelmişler ve pozisyonlarını değiştirmeden (neredeyse sabit) bekletilmişlerdir. Bu denizcilikte olmaması gereken bir husustur.

Beklenen şöyle, Putin başarısız olan komutanı görevden nasıl aldı ise şimdi sıra Karadeniz Donanma Komutanı’nın görevine son verilmesi olacaktır.

Moskva Kruvazörü Sevastapol’a çekilmeye çalışılmıştır ancak yolda batmıştır. Bunu Rusya Savunma Bakanlığı gece 23 sularında dünyaya duyurdu. Geminin vurulduğu nokta ile Sevastopol arası 120 NM kadardır.

Ukrayna güneyi bir ölçüde Rusya kontrolündedir. Buna rağmen Mariupol’da kritik çatışma (Meskûn Mahal Çatışması) devam etmektedir. Çatışma kentin içerisindedir. Rusya aşırı güç kullanarak yıkıma gitmiştir. Hatta denizden de atış yapılmaktadır. Yakın zamanda Mariupol’deki direnen güçler arasında irtibat kaybolma noktasına gelmektedir. Rusya, Azak’ı tümüyle kontrol etmek istemektedir.

Bugünlerde Rusya taktik av-bombardıman uçaklarıyla yaklaşık 300 sorti üretmektedir. Uçuşlar Donbass bölgesinde yoğunlaşmaktadır. Ukrayna ordusu omuzdan atılan füzelerle az da olsa uçak ve helikopter düşürmeye devam etmektedir. Rusya Voronezh meydanına ilave av-bombardıman uçağı konuşlandırmıştır. Bu meydanda helikopter ve ulaştırma uçaklarının yanı sıra Flanker ve Fencer av-bombardıman uçakları konuşludur. Yakın zamanda Rusya, Dnipro havaalanını vurmuştur. Ayrıca Rusya, Ukrayna, Dnipro’daki S-300 bataryasını Caliber füzesiyle vurdu.

Savaş devam ederken, bu periyodda, Rus ordusunun Ukrayna’da uçak ve füzelerle vurabileceği hedef kategorileri şunlar olabilir: Tren istasyonları, tüm hava ve deniz limanları, lojistik altyapı noktaları ve tesisleri, köprüler, silah/mühimmat depoları, komuta kontrol merkezleri (Kiev öne çıkıyor), hava savunma sistemleri.

Öne Çıkan Savaş Diğer Türleri ve Beklenenler

• Küresel Ekonomik Savaş: 

ABD lehine, Rusya aleyhine gelişmektedir. 

• Küresel Enformasyon Savaşı: 

Ukrayna ve onu destekleyen ABD ile Ortaklarının lehine gelişmektedir. Son periyotta (6 Nisan sonrasında) Enformasyon Savaşı baskısı arttı.

• Stratejik Seviyeli Savaş: 

Rusya nükleer tehditte bulunuyor. Savaşın stratejik seviyedeki durumu “tehdit etme” düzeyindedir. NATO buna “retorik” gözüyle bakmaktadır. Nükleer Savaş beklenmemektedir. Tabi Rusya’nın bundan önce yapabilcekleri var, yoğun bir İstihbarat Operasyonları ile rakiplerine etki sağlamayı deneyebilir.

Putin, Ukrayna’da faaliyetini bu kadarla yetinip kesebilir (Donbass ve Kırım için anlaşma olursa, zaten Zelensky NATO’ya girilmeyeceğini işaret etmiş idi). Putin Ukrayna Savaşı’na operatif seviyede bakmaktadır (Özel Operasyon). Asıl savaş ABD ile sürmektedir. Bu durumda gelecekte rakipler arasında bir anlaşma olmaz ise ABD ve Ortakları ile Rusya arasında bütünüyle Doğu Avrupa ve Kuzey Buz Denizi cephelerinde yeni bir meydan okuma daha görebilir. Putin, yeniden asker toplamaya ve silah endüstrisini dış destek de alarak geliştirmeye ağırlık verebilir. Bunun için paraya ve ortaklara ihtiyacı olur. Bu ortaklıkların gelişmesi hali ise bizlerin karşısına daha başka soru işaretlerini çıkarır. Sözün kısası, savaş yeni başlamış olur ve bu “Rusya’nın Savaşı” adını alır. Soğuk mu sıcak mı olur, bilinmez…

• Post-Ukrayna:

Eğer sosyo-ekonomik değişiklikleri de eklersek, dünyayı Post-Ukrayna olarak göreceğimiz zorlu dönemler bekliyor. Post-Ukrayna’yı 2049’a kadar yaşayacağız (Büyük Gençleşme). Çin 2027’de askeri kapasite yönüyle küresel amaçlar için hazır olacak. O halde Post-Ukrayna’da 2022-2027 çok kötü geçecek gibi görünmektedir. 

• Siber Savaş: 

Rusya, ABD ve İngiltere tarafından siber taarruzlar karşılıklı yapılmaktadır. Bu konuda ABD ve Ortakları daha etkili görünmektedir.

Ukrayna Savaşı’nda Elon Musk projesi Starlink ile; Siber-uzayda Microsoft ve Meta (Facebook) ile devrededir. Zaten Bill Gates’i her küresel projede görmekteyiz. ABD, İngiltere ve NATO’nun Siber Kuvvet Komutanlıkları Rusya’ya karşı faaliyetlerini sürdürmektedirler. Belki bu hususları bugün somut biçimde göremiyoruz, ama bunlar Post-Ukrayna’da yapabilecekleri için şimdiden hazırlanıyorlar. Bu kadarıyla bilelim yeterli olur kanısındayım. Bunlar dediğimiz de ülkeler değil, küresel güçlerdir. Dengelemek adına bunların karşılarına ne koyabileceğimizi şimdiden düşünsek fena olmaz; belki de öylece kabul etmemiz gerekecektir.

Rusya propagandasını Yandex teknoloji şirketi ile geliştiriyor olabilir.

• Hibrit Savaş:

Bugün Rusya ve Ukrayna, görülen alanda Konvansiyonel Savaş ağırlıklı savaşıyorlar. Ama daha geniş ölçekte ve sahada, hatta değişik cephelerde Hibrit Savaş yapıldığı açıktır. İcra edilen karmaşık Hibrit Savaşın tarafları ve yöntemleri bugün Ukrayna’da gördüklerimizden bir hayli farklıdır.

• Uzun Savaş:

Joe Biden sürekli tekrarlıyor: Uzun Savaş! Uzun sürecek savaşlar dönemindeyiz…

Diğer Gelişmeler 

• Rusya, 398 Amerikalı ve 87 Kanadalı için yaptırım kararı aldı. 
• İngiltere’den Ukrayna’ya Harpoon gemi-savar füzeleri verilecek. Karadeniz’de Rusya savaş gemilerine karşı kullanılacak. Odessa açıklarında Moskva Kruvazörünün vurulması dönemine rast gelen bu konu gayet dikkat çekicidir.
• Göremediğimiz siber-uzay savaş alanındaki uydu-savar silah programı için Pentagon bir iddiada bulundu. Rusya ve Çin, ABD uydularını vurabilecek silah sistemleri için müşterek çalışıyor.
• Türk Deniz Kuvvetleri unsurlarınca bulunup etkisiz kılınan deniz mayısı sayısı toplam 3 adettir. 
• BM İnsan Hakları Raporuna (11 Nisan) göre savaş nedeniyle Ukrayna’da 4.450 sivil kaybı var (71’i çocuk olmak üzere, 2.558 sivil ölümü ve 144 yaralanma).
• Polonya, Ukrayna’ya yaklaşık 100 adet T-72 tankı veriyor.
• ABD’li yetkililer Ukrayna’da ateşkesin yakın olmadığını düşündüklerini açıklıyorlar. Ateşkes için şartlar uygun değil, diyorlar.
• ABD Savunma Bakanı Austin, Ukrayna’ya istihbarat desteği verdiklerini teyit eden bir açıklamada bulundu.
• Ukrayna’ya, İngiliz ve Amerikan tanksavar ve uçaksavar akıllı füzeleri verilmeye devam ediliyor. ABD Başkanı Biden açıkladı. Son 800 milyon dolar tutarındaki yardım paketinde olan silahlar aşağıda gösterilmektedir. ABD Savunma Bakanlığı 24 Şubat’ta Ukrayna Savaşı çıktığından bu yana yapılan askeri desteğin 2.6 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Sonuç: “G50” Ukrayna Savaşı Genel Değerlendirmesi 

Putin, harekât için “devam” sinyali verdi. Kalıcı ateşkes ve barış amaçlı girişimlerin artırılması dönemi devam ederken, Batı’nın başlattığı Enformasyon ve Politik Savaşın ve verilen yeni silahların barışı bir süre daha ötelediği anlamında değerlendirilebilir. Önümüzdeki günlerde barış/ateşkes için teknik görüşmelerin sürüp sürmeyeceği gözlenmelidir. 

Rusya’nın İkinci Safha olarak işaret ettiği “Özel Operasyon”u içinde Donbass ve Kırım’da ilerlemesini en azından Nisan sonuna kadar görmeye devam edeceğiz. Bu dönemde ilgili bölgelerde (daha çok Ukrayna doğusu ve güneyi çatışma alanlarında) yıkım ve kayıp fazlalaşabilir. Fakat bütünüyle harekât Mayıs-Haziran aylarında da sürebilir. Liderleri barış masasına davet gerekmektedir.

Ukrayna, Rusya ile savaşabilmesi için sürekli ek silaha ihtiyaç duyuyor ve Zelensky bunu dile getiriyor. Ukrayna’nın işgal altındaki toprakları kurtarabilmesi için başka çaresi yok. Öte yandan özellikle ABD, İngiltere ve NATO, Rusya ile baş etmenin yolunu en iyi bilenlerdir. Ancak Ukrayna’ya silahı “yeterince” veriyorlar. Ukrayna’ya yeterince silah yardımı yapmak savaşı uzatır mı, kısaltır mı? Bunun yanı sıra, Rusya’ya yaptırım uygulamak savaştan caydırmak amaçlıdır. Her defasında yaptırım kalemleri artırılıyor. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar Ukrayna Savaşını uzatmak için mi, bitirmek için mi? Kim biliyor? Bu sorular öne çıkıyor. Ancak ABD ve NATO fiilen savaşa girmeyeceklerini kesin bir dille ifade etmekteler. 

Sanırım Biden’ın Uzun Savaş dediği, insanlığı 2049’lara kadar sürüklemeye aday bir konu. Dolayısıyla Ukrayna Savaşı’nın kazanını ve kaybedenini incelerken, duruma daha doğru noktadan bakmak gerektiği kanaatindeyim.

——-

Analitik Veriler, G50 (Beşinci 10 Gün: 4–14 Nisan 2022)

(Elde edilmesi istenen belirlenmiş parametrelere göre hedef seviyesi ve hissedilme süresi yönleriyle belirlenen değer ile şu anki seviye ifade edilir.)

I. ABD’nin ve ortaklarının cayması:

1. Rusya’nın yaptırımlara direnmesi (%70 seviyede ve 1 yıldan fazla hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %10
2. Çin’in Rusya’ya açıkça desteğini artırması (%50 seviyede) 
   1. Şu anki seviye %15
3. Avrupa’da enerji sorununun artması (%60 seviyede ve 6 ay hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %30
4. Nükleer Savaş riskinin aşırı artması (%30 seviyede, hassas) 
   1. Şu anki seviye %1
5. Biden’ın politikasının geçersiz kalması (%80 seviyede ve 1 yıldan fazla hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %1
6. Küresel gıda krizinin yükselmesi (%50 seviyede ve 1 yıldan fazla hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %5
7. Küresel tedarik zincirlerinin kesilmesi (%30 seviyede ve 1 yıldan fazla hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %5

II.Putin’in cayması:

1. Sosyo-Ekonomik ve Teknolojik yaptırımların baskısı (%70 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %45
2. Sosyo-Politik ve Medya yaptırımların baskısı (%70 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %35
3. Ukrayna’nın direnmesinin artması (%50 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %25
4. Rusya’nın içerisindeki güç odaklarından tepkilerin artması (%50 seviyede ve 3 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %10
5. Harekatın istenen şekilde gitmemesi (%90 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %50
6. Putin’in politikalarının geçersiz kalması (%50 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %20
7. ABD’nin Siber Savaş baskısının artması (%50 seviyede ve 1 yıl artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %20
8. Putin’in asıl savaşını başlatma zamanı için kaygılanma derecesindeki artış (%50 seviyede)
   1. Şu anki seviye %5
9. Putin’in Özel Operasyon planında çıkmaza girilmesi (%50 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %25

III. Zelensky’nin cayması:

1. Rusya’nın baskısı (%50 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %25
2. Halkın zor şartlara itilmesi (%50 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %40
3. Ukrayna altyapısının çökmesi (%60 seviyede ve 3 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %40
4. Ukrayna kaynaklarının Rusya kontrolüne geçmesi (%60 seviyede ve 3 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %15
5. Ordunun desteğini kesmesi (%80 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse) 
   1. Şu anki seviye %5
6. Kiev’de yönetimin değişmesi (%30 seviyede) 
   1. Şu anki seviye %1
7. ABD ve ortaklarının aktif politik desteğini kesmesi (%10 seviyede ve 1 ay hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %1
8. Zelensky’nin politikasının geçersiz kalması (%50 seviyede ve 4 ay artan şiddette hissedilirse)
   1. Şu anki seviye %5
9. Mariupol’un Rusya kontrolüne geçmesi (%40 seviyede)
   1. Şu anki seviye %38
10. Dış askeri yardımın Rusya’yı ülkeden çıkarmaya yetmemesi (%80 seviyede ve 2 ay artan şiddette hissedilirse) 
    1. Şu anki seviye %45
11. Milislerin desteğinin kesilmesi (%60 seviyede ve 3 ay artan şiddette hissedilirse) 
    1. Şu anki seviye %5
12. Donbass direnişinin kaybedilmesi (%80 seviyede) 
    1. Şu anki seviye %45
13. Askeri birlikler (özellikle 93ncü, 92ncü, 81nci, 95nci, 54ncü, 17nci, 57nci, 72nci, 1nci, 14ncü Tugaylar) bulundukları bölgeleri tutamazlarsa ve ağır zayiat alırlarsa (%80 seviyede ve 3 ay artan şiddette hissedilirse)
    1. Şu anki seviye %35
14. Deniz bağlantısının kesilmesi (%50 seviyede)
    1. Şu anki seviye %48
15. Hava Üstünlüğünün kaybedilmesi (%30 seviyede)
    1. Şu anki seviye %25
16. Ülke topraklarının 1/3’nün istilası (%40 seviyede) 
    1. Şu anki seviye %20
17. Moral ve motivasyonun kaybolması (%70 seviyede en az 6 ay artan şiddette hissedilirse)
    1. Şu anki seviye %10

NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.

Gürsel Tokmakoğlu