ABD’nin Suriye’den Asker Çekme Kararının Anlamı

ABD’nin Suriye’deki askeri varlığına yönelik önemli gelişmeler yaşanıyor. Reuters Haber Ajansına konuşan bir ABD’li yetkili, “Suriye’den tüm askerleri çekmeyi değerlendirdiklerini,” açıkladı. Suriye’den çekilme kararının Erdoğan-Trump görüşmesinden sonra alındığını açıklayan Reuters Haber Ajansı, ABD’li bir yetkiliye dayandırdığı haberinde ise çekilme takviminin 60-100 gün içinde tamamlanacağını bildirdi. ABD’nin Suriye topraklarında 2 bin civarında askeri bulunuyor. Bu haberin ardında kısa bir değerlendirme yapalım.

Reuters’ın haberinden sonra ABD’den art arda açıklamalara geldi. Açıklamadan kısa süre sonra Twitter’dan açıklama yapan ABD Başkanı Trump, “Suriye’de DEAŞ’ı yenilgiye uğrattık, Başkanlığım döneminde orada olmak için tek nedenim buydu!” dedi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada ise “DEAŞ’la mücadelede yeni sayfaya geçilirken ABD askerleri ülkeye dönmeye başladı,” denildi. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Suriye’deki ABD Dışişleri personelinin 24 saatte çekileceğini açıkladı. ABD Savunma Bakanlığı Pentagon da Trump tarafından çekilme emrinin kendilerine verildiğini duyurdu. Trump, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada “DEAŞ’a karşı çok büyük bir iş yaptık. Dünyanın o bölgesinde sayıları çok az kaldı ve önümüzdeki 30 gün içinde (DEAŞ mensubu) hiçbiri kalmayacak,” ifadesini kullanmıştı.

Haberler bunlar. Şimdi değerlendirelim:

1. Öteden beri ABD’nin Suriye’de meşruiyetinin olmadığını işaret etmiştim. Aslında gerçek durum buydu. ABD’nin bu durumu tespit etmesi olumludur. Ama ne pahasına?
2. ABD askeri çekilince yerine ne kalacak? Durum öyle gösteriyor ki ABD, SDG denen yapıya o kadar silahı ve eğitimi verdi, onların başına da paralı askerileri koyacak (özel şirket askeri) ve temasını bunlar vasıtasıyla devam ettirecek. Son haberler doğruysa, bir de Peşmerge’den bazı unsurları bu bölgeye dağıtacak.
3. Cenevre’de de bu yapıyı korumaya yönelik bazı adımlar atıldı mı? dün Rus, İran ve Türk Dışişleri Bakanları Suriye’de yeni anayasa yazılması konusunda anlaştıklarını söylemişlerdi. Bu sabah ABD Türkiye’ye Patriot savunma sistemi vereceğini açıkladı ve günün sonunda ABD Suriye’den çekilme takvimini açıkladı. O halde Cenevre’deki anlaşmanın çapı daha geniş. Üç bakan ABD’nin ve BM’in işaret ettiği plan üzerinde anlaşma imzaladılar. Durum onu göstermektedir.
4. Fırat’ın Doğusu ne olacak? Eğer şartlar bunlarsa bazı PKK’lılar Türkiye’ye teslim edilecek, bunun dışındakiler ise SDG olarak Cenevre’de masaya oturacak ve yeni Suriye anayasasını yazacaklar. Yeni Suriye anayasasını yazarlarken görebileceğiz neler olacağını. Örneğin SDG, Irak’taki özerk yapı gibi bir işe kalkışacak mı, zaman içinde birlikte göreceğiz.
5. Türkiye bu durumu hangi şartla kabul etmiş olabilir? Önemli meseleler FETÖ, F-35 (S-400 ile birlikte görülebilir) ve PKK. Sondan başlayalım, PKK hükmünü yitiriyor görülmektedir. F-35 konusunda zaten Lockheed Martin ABD yönetimini sıkıştırıyor idi, ortak üretimden kaynaklanan konuda. Bugün Rusya Türkiye’nin Patriot alması sorun değil diye açıkladı. Bu durumda ABD F-35 ve Patriot veriyor, Rusya’nın S-400 vermesini de kabul ediyor. Elbette üzerinde anlaşılması zorunlu olan teknik detayda bir nokta var; bu sistemlerin örtüşmemesi için üzerinde belli modifikasyonların yapılması konusudur. Son konu FETÖ’dür. Çavuşoğlu yeni açıkladı, FBI soruşturmayı derinleştirdi, demişti. O zaman bu yönde ilerlemeler söz konusu olabilir, bekleyelim ve görelim.

Sonuç: ABD’nin bu önemli kararı bazı dengeleri yerine yerleştirmeden verilmez. Daha yeni 300 milyon dolarlık bir Suriye bütçesi onaylanmışken ve bu güne dek tonla dolar harcanmışken her şey yüzüstü kalmayacaktır herhalde. Anlaşma var! O halde inşa edilecek dengeler neler, kimler bu konuda anlaştı? Yukarıda işaret edilen değerlendirmeler göstermektedir ki ortada bir anlaşma söz konusudur. Şimdi Türkiye dahil diğer taraflar resmen ne söyleyecek, göreceğiz.