Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün Güvenli Bölge konusunda ABD’yi hedef alarak, Ankara’da varılan mutabakat çerçevesinde sonuç alınması yönünde ültimatom niteliğinde bir açıklama yaptı ve iki-üç hafta süre verdiğini net bir şekilde ifade etti. Bu son durumun ne anlam taşıdığını inceleyelim.
Asıl soru, Türkiye’nin Suriye’de zamana oynama şansının olup olmadığıdır. Bilindiği gibi Türkiye dışında hemen her ülke veya güç Suriye’de zaman oynuyor. Sonuçta Türkiye yalnızdır ve kendi politikalarına göre adımını atacaktır. Neden mi?
ABD ile Türk heyetleri 5-7 Ağustos 2019’da Ankara’da görüştüler ve Güvenli Bölge konusunda anlaşmaya vardırlar. 12 Ağustos günü 6 kişilik öncü ABD personeli Şanlı Urfa’ya kurulacak Güvenli Bölge’nin Müşterek Harekât Merkezi için geldi. 13 Ağustos günü ise ABD’li heyet sınır bölgesinde incelemeler ve TSK personeliyle ise toplantılar yaptı. Bu andan sonra neler beklenmeli, gelişmeler nasıl olacak?
Hemen herkes ekonomide yeni bir sistem arayışı olduğu noktasında mutabık. Ancak bu konunun raydan çıkmayı gerektirmeden, rekabetçi ortamın dünyaya başka yükler getirmeden ve yara almadan gerçekleşmesi asıl istenen konu. Haliyle ABD ipleri elinde tutmak istiyor. Belki Çin gibi yeni sayılabilecek ekonomide güçlü aktörler bu durumu fiili güç kullanımıyla zorlayarak değiştirebilir. Elbette küreselci kesimin de planları var. Hatta bunlar ABD iç siyasetine bile etki etmekteler. Bu konuda söylenecek çok şey var. Hayat bütün etkilerini göstererek sürüyor. Teori, pratik, güç odaklarının beklentileri, liderlerin hırsları, karakterleri… Öyleyse konu çok karmaşık, ama böyle! Konuyu sadeleştirebilir miyiz? Güncel konulara bakarak bu arayışın neresindeyiz, bir tespit yapalım. Donald Trump’ın başlattığı savaşın adı ne? Buradan girelim konuya.
Siber Savaş alanında oyuncular gelişim gösterdiler. ABD Savunma Bakanlığı yakın zamanda yeni bir uygulamayı devreye koydu. Bununla büyük ölçekli otomatik dezenformasyon ve bu tür saldırılara karşı koyma imkanları geliştirilmek isteniyor. Böyle bakılırsa tehdidin ne denli farklılaştığını da anlamamız gerekiyor. Her türlü medya manipülasyonlarının en hızlı tespiti ve önlem alınması bir ülke güvenliğinin de asıl çabaları içine girdi.
ABD yeni dünya düzenine uygun çeşitli cephelerde, neredeyse kaotik denebilecek adımlarını peşi sıra atmaktadır. Önden Ticaret Savaşlarını gördük. Siber Savaş sinsice uygulanıyor. Uzay Savaşı hazırlıkları sürüyor. Küresel ve jeostratejik konuların başında yer alan Kitle İmha Silahları (KİS) ve özel olarak işaret edilen nükleer tehdit başlığı, bu kaotik düzenlemelerin içinde yer almaktadır. Bu düzenleme ifadesi neredeyse bir paradoks yaratır niteliktedir. Orta-menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması (INF) 2 Ağustos 2019 tarihi itibarıyla bitmiştir. Peşinden Şubat 2021’de Stratejik Silahların Azaltılması Antlaşması (START) sona erecektir. Bütün bunlar cevaplanması gereken yeni soru işaretlerinin de nedenidir.
Bugünlerin jeopolitiğinde hızlı geçen dopdolu gündeme ve baş döndürücü geçişlerin kapsamına baktığımızda, Immanuel Wallerstein’in Dünya Savaşları’nın gerçekleştiği şartları açıklarken, tarihsel perspektifte konunun algılanmasına yarayacak, “zaman ve mekân sıkışması” tarifini hatırlamaktayız. Yarının nasıl olacağı ve alevin nereden yükseleceğini tahmin etmenin mümkün olmadığı bir süreci yaşıyoruz.
Türkiye Cumhuriyet tarihinin en büyük meydan okumasını yapıyor. ABD’nin Suriye ve IŞİD ile ilgili işlerinden sorumlu James Jeffrey Ankara’ya gelip gidiyor. ABD’li yetkililerle sürekli temas halindeyiz. ABD, Türkiye’ye karşı, “zaman kazanmak ve SDG konusunda ikna etmek” üzerine bir politika izliyor. Genel hatlarıyla ifade bu ama detayını da bilmemiz gerekiyor. ABD’nin Kuzey-doğu Suriye’de oynadığı oyun ne? Son gelişmelere bakarak, bu bölgeyle ilgili uluslararası kamuoyunun zihnindekiler neler, bunları gözden geçirmek gerekiyor. Unutmayalım, karşı tarafın aklının gerisinde tuttukları neler ise bunu iyi bilmeden siz de hamlelerinizi isabetli yapamayız. Türkiye son MGK toplantısı ile bir karar verdi. Kararlılık gösterdi. Kısaca, Kuzey-doğu Suriye sınırı boyunca her türlü terörü ortadan kaldıracak şekilde, Türkiye bütün gücüyle bir “Barış Koridoru” oluşturacak. Asker Suriye sınırında. Demek ki bu durum iyi biliniyor.
Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alınması çok büyük bir kırılmayı hissettirdi. Peşinden yaptırım konuları, NATO ve F-35 tartışmaları geldi. Ruslar yeni öneriler yaptılar. Dünya çapında hemen herkes bu konuları konuşuyor. Özellikle Türk halkı silah sistemi alımını daha yakından tartışıyorken temel bir konuyu hatırlamakta yarar vardır.
ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü adaletten bahseden açıklamalarına rağmen bugün Beyaz Saray Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının verilmesinin mümkün olmadığı yönündeki beklenen açıklamasını yaptı. Bu konuyu değerlendirelim.
