ABD ve İran gerilimi dünya gündeminin birinci sırasına yerleşti. Konunun bir Enerji Savaşı olduğu açık. Bu yazıda son gelişmelerle Enerji Savaşı bağlamında ABD ve İran’ın ne yapmak istediklerini tanımlayalım ki bu önemli konu aklımızda netleşmiş olsun.
Suudi ARAMCO petrol tesisini kim vurdu? Yemen’de Suudilere karşı grup İranlıların desteklediği Husiler mi? Ki Husiler ben yaptım diyor. İranlılar mı? Ki Amerika İranlılar yaptı diyor. Suudi Veliaht Prens Selman’ın kendisi mi? Ki bu konu hiç gündeme gelmiyor. ABD ve İsrail Hava Kuvvetleri mi? Ki bu konu da hiç konuşulmuyor. Ben de ortaya konan ve belge diye açıklanan konulara bakarak bir analiz yapacağım.
Nasıl bir ülkeden bahsediyoruz? Beşar Esad nasıl bir lider? Çok geçmiş tarihlere, ilişkilere değil, bugüne bakıp bir değerlendirme yapalım. Lime lime olmuş bir ülke ve lider halen nasıl ayakta durabiliyor, hiç düşündünüz mü? Bunun tek bir cevabı olabilir: Doğu Akdeniz’de asıl Vekalet Savaşçısı (proxy) olan Esad Rejimi olabilir mi? Bölgesel ve küresel güçler ve bazı örgütler kendine göre amaçları elde edebilmek adına bu ülkeyi ve lideri kullanıyorlar.
Ortadoğu’da sorun bitmez. Bu günlerdeki en hızlı gelişen olaylardan biri de Lübnan’da gerçekleşti. Lübnan’da bişeyler oldu ve hemen İsrail Ordusu Lübnan sınırına yığınak yapıverdi. Yüksek tondan sesler geliyor. Lübnan Hizbullah’ı topun ağzında. ABD devrede. Ama gerçek sebep ne acaba?
Suriye’deki son fotoğrafı, Fırat’ın doğusu ve batısındaki gelişmeleri uluslararası perspektifte değerlendirelim. Bu arada içerideki ve dışarıdaki çıkarcıların çabalarına da işaret edeceğimizi aklımızın köşesinde tutalım. Türkiye sahada ve masada politikası ile şu an hangi konuların üzerinde çalışıyor? Acil sorunlar ve karşı güçlerin çabaları neler? En başta hatırlatayım, bir Small Group (Küçük Grup) verdi, bu ne oldu?
Asıl soru, Türkiye’nin Suriye’de zamana oynama şansının olup olmadığıdır. Bilindiği gibi Türkiye dışında hemen her ülke veya güç Suriye’de zaman oynuyor. Sonuçta Türkiye yalnızdır ve kendi politikalarına göre adımını atacaktır. Neden mi?
ABD ve Türkiye Suriye’de Güvenli Bölge konusunda anlaştılar. Müşterek Harekât Merkezi’nin ABD’den öncü ekibi Şanlı Urfa’ya ulaştı. Şimdi Türkiye’de hemen herkes merak ediyor, neler olacak? Bu sıralarda bir de Suriye’deki PKK terör örgütünün durumu soruluyor. Nereye gidecekler, nasıl tepki verecekler? Bu tip sorular soruluyor. Bu durumda PKK terör örgütünün akıbeti hakkında bir değerlendirmede bulunalım.
Bugünlerin jeopolitiğinde hızlı geçen dopdolu gündeme ve baş döndürücü geçişlerin kapsamına baktığımızda, Immanuel Wallerstein’in Dünya Savaşları’nın gerçekleştiği şartları açıklarken, tarihsel perspektifte konunun algılanmasına yarayacak, “zaman ve mekân sıkışması” tarifini hatırlamaktayız. Yarının nasıl olacağı ve alevin nereden yükseleceğini tahmin etmenin mümkün olmadığı bir süreci yaşıyoruz.
Ortadoğu’da Filistin meselesi en derin konudur. Suriye ise en canlı ve kapsamlı olanıdır. Bütünüyle bakalım, İsrail ve ABD her ikisinde birlikte ilerlemenin hesabı içindedir. Bu iki husus gelip bugünlerde Türkiye ile ABD’nin bir anlaşmaya gitmesi konusuna dayanmıştır. Bu önemli nokta gözden kaçırmamalıdır. Konu sadece Fırat’ın doğusu meselesinden ileri gitmiş ve Ortadoğu’nun geleceğine dayanmıştır. İçinde neler var, birlikte bakalım.
PKK terör örgütünün son durumu ne? Yorumculara bakıyorum, standart açıklamalar yapıyorlar: Tepelerine vuruyoruz, kaçıyorlar, kopuş var, destek azaldı, kaynakları kuruyor… Bunların hepsi doğru. Bunlar işin sahadaki kısmı. Ama konuya büyük resimden bakmak gerekiyor. PKK terör örgütünün panik içine girmesinin asıl nedenlerini konjonktürel olarak açıklamak mümkün.
