Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Stokholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü’nün (SIPRI) verilerine göre, 2018’de toplam küresel askeri harcama (bir önceki yıla göre yüzde 2,6’lık artışla,) 1,8 trilyon dolara yükseldi. Böylelikle Soğuk Savaş’tan (1998’den) bu yana artış en yüksek seviyeye ulaşmış oldu. 1998 ile bu günkü seviye mukayese edildiğinde artış yüzde 76’dır.
ABD askeri harcaması son yedi yılda ilk kez arttı. Trump yönetimi yeni satın alma projeleri ile askeri harcama seviyesini 649 milyar dolara çıkardı.
Çin son 24 yıllık sürede artan oranda askeri harcamaya sahip bir ülkedir. Miktar olarak ikinci seviyedeki Çin’in tahmini askeri harcaması 250 milyar dolardır (1994’te harcadığının yaklaşık on katı). Ardından Hindistan (67 milyar dolar) ve Fransa (64 milyar dolar) takip etmektedir.
GSYİH’ye oranla askeri harcama miktarına bakıldığında sıralama değişmektedir. Bu bakış açısıyla Suudi Arabistan 2018’de GSYİH’sının yüzde 8,8’lik oranıyla (geçen yılki harcama miktarına göre 4,6 milyar dolarlık bir düşüşe rağmen) başı çekmektedir. Suudileri İsrail (yüzde 4,3) ve sonra Rusya (yüzde 3,9) takip ediyor. Pasifik’te Çin tehdidine göre tertip alan Avustralya da listede 9. sıra olarak (GSYİH’nın yüzde 1,9’u) yerini almıştır. Hindistan’ın askeri harcamalarını (GSYİH’nın yüzde 2,4’üyle) yüksek seviyede tutması da dikkat çekici görülmektedir. İngiltere’nin durumu ise 10. sırada ve GSYİH’nın yüzde 1,8’i olacak şekildedir.
ABD dördüncü sıradadır (GSYİH’nın yüzde 3,2’si). Ekonomisinin büyüklüğü içinde askeri harcamaları makul gibi görülmektedir ama asıl dünya çapında savunma piyasasını domine eden ülke ABD’dir.
Almanya’nın askeri harcaması GSYİH’ya göre yüzde 1,2’lik oranla listede 12. sırada görünüyor. ABD Başkanı Trump, savunma harcaması bakımından NATO üyelerini GSYİH’lerinin yüzde 2’sini tahsis etmeye çağırmıştı. Almanya’nın düşük harcama düzeyini ise eleştirmişti.
NATO üyesi Türkiye’nin savunma harcaması GSYİH’nın yüzde 2,5’u ve bu durumuyla ABD’den hemen sonra 5. sırada geliyor. Türkiye’nin bu yüksek askeri harcama bütçesi jeopolitik ve jeostratejik riskler ile açıklanabilir. Diğer yandan Türkiye Savunma Sanayii projelerine giderek ağırlık vermekte ve bu alanı hem savunma hem de kalkınma politikaları için uygun görmektedir.
Not: Grafik Statista’dandır.
