Sri Lanka ve IŞİD

Sri Lanka ve IŞİD arasında bir bağ olabilir mi? Şimdiden söyleniyor, var diye. Yeni Zelanda’daki terör olayına misilleme olarak IŞİD, yerel örgüt Ulusal Tevhid Cemaati ile müşterek Sri Lanka’daki eylemi gerçekleştirmiş! Resmi ağızlardan değerlendirmeler bu yönde geliyor… Eğer böyleyse olay bu noktada da kalmayacaktır. Zira IŞİD bu coğrafyaya taşındı ise bir amacı olacaktır. Amaç ne olabilir? ABD-Çin rekabeti mi? Buralar dediğimiz Güney Asya ve Asya-Pasifik coğrafyasıdır. Yeni çatışma alanı!

Şimdi hep beraber seyrediyoruz, Ronald Reagan döneminin parlak romancısı Tom Clancy tipi senaryoları. Neden mi? Bakın şöyle:

Irak’ta Saddam devrilirken hapishanelerden ve travmalı çocuklardan, gençlerden yeni bir örgüt ortaya çıktı. Sonra buna değişik coğrafyalardan katılım gerçekleşti. Buna ilkin Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) dendi. Sonra İsrail’in devlet dokümanlarında da adı geçen Levant sözcüğünden de yararlanıldı ve bazı çevrelerce Irak-Levant İslam Devleti (ISIL) dendi. Gidişatın coğrafya dışına taşacağı ortaya çıkınca da aynı isim İslam Devleti (IS) oluverdi. Bunu, ismin sadeleştirmesi diye düşünmeyin, bu tam bir görev alanı genişletme talimatıdır. Görevelendiren kim, merak konusu! Romancı biliyor olsa gerek. Irak ve Suriye kuzeyinde işlevini tamamlayan bu örgütün kamyonlara ve otobüslere bindirilip anlaşma ile taşındıklarını televizyon ekranlarında gördük. Nereye gittiler diye hep merak ettik.

IS’nin yayılmacı örneklerini Kuzey Afrika’da ve oradan taşınarak Avrupa’da gerçekleşen terör eylemlerinde görüyorduk. Şimdi durum değişti, Güney Asya ve Asya Pasifik bölgesinde de yerleşmişler. Sri Lanka’dan Filipinler’e kadar IS örgütünün faaliyetini görmemiz mümkün oldu.

Sri Lanka Cumhurbaşkanı Maithripala Sirisena açıkladı, “Pazar günü ve sonrasında gerçekleştirilen bombalı eylemlerde 38’i yabancı, 359 kişi öldü ve yaklaşık 500 kişi yaralandı.” Cumhurbaşkanı, “İstihbarat raporunu yabancı bir ulustan alan güvenlik görevlileri benimle paylaşmadı. Bu yetkililere karşı sert harekete geçmeye karar verdim,” dedi. İnsan sormaz mı, ne oluyor diye? Kim bu yabancı ülke, kim bu yabancı terör bağlantısı, kim bu ülkede bilgileri saklayanlar?.. Devam etti, “Muhaliflerimiz, IS’in saldırılar için Sri Lanka’nın henüz keşfedilmemiş bölgelere girdiğini söylüyorlar. Yetkililer, intihar saldırılarını gerçekleştiren yerel Müslüman gençler ile küresel cihatçı grup arasındaki olası bağlantıları aradıklarını söylüyorlar…”

Başbakan Ranil Wickremesinghe, “İslam Devleti (IS) grubunun patlamalarla bağlantılı olabileceğini,” söyledi ve “eylem sadece yerellerle yapılmadı, daha önce görmediğimiz bir eğitim ve bir koordinasyon vardı,” diye devam etti. Henüz soruşturma devam ediyor. Asıl eylemci grup Ulusal Tevhid Cemaati (National Thowheed Jamath, NTJ). NTJ’nin geniş çaplı saldırı öyküsü yoktur, ancak Budist heykellere zarar verdiği için geçen yıl öne çıkmıştı. Bakanlar, “Güvenlik Hizmetlerinin NTJ’yi izlemekte olduğunu, Başbakan ve Kabinenin uyarılmadığını,” söyledi. Demek ki konuyu küçümsemişler. NTJ bugün başka bir örgütle, IS ile hareket ederek kendinin güçlendirmiş olabileceği ifade ediliyor.

Polis, saldırılarla ilgili tümü Sri Lanka vatandaşı 40 şüpheliyi gözaltına aldı. Daha fazla eylem yapılmasını önlemek için ilan edilen acil durum hâlâ geçerlidir. Paskalya’da eşzamanlı üç kiliseye ve başkent Colombo’daki üç büyük otele saldırıldı. Pazar günü dördüncü bir otele de saldırı gerçekleşti. Polis halkı, “daha fazla militan ve patlayıcının hâlâ dışarıda olabileceği,” konusunda uyarıyor.

Konu burada bitmedi. Romancı Tom Clancy’nin ekolünden gelenler yazıyor olsa gerek… İslam Devleti, Amaq Haberleri aracılığıyla açıkladı: “Haçlı ittifakı (ABD’nin önderliğindeki koalisyon kastediliyor) ve Sri Lanka’daki Hıristiyanlar hedef alındı.” Bu iddia için henüz belirgin bir kanıt yok! Ancak az da olsa bir kanıt ileri sürülüyor, nerede, sosyal medyada. Saldırının arkasında olduğu iddia edilen sekiz erkeğin sosyal medyasında görüntüler paylaşıldı.

Uzmanlar, “Bu durumun IS’nin ya da ideolojisinin sonu olmadığı anlamına gelmediği,” konusunda uyardılar. Bir yetkili ön soruşturmalar çerçevesinde bir açıklama yaptı ve “Bombalamaların Mart ayında Yeni Zelanda’daki Christchurch kentindeki camilere ölümcül saldırılar için misilleme olduğunu,” belirtti.

Sanki Hint Okyanusu’ndan Pasifik Okyanusu’na uzanan bir roman yazılıyor. Roman mı, gerçek mi, bu okura kalan bir şey olsa gerek. Ama örneğin Filipinler‘e baktım, Sri Lanka‘daki konunun kaynağını ve benzer yönlerinin aradım: IS ise IS, terör ise terör, küresel rekabet ise rekabet… Çok yönlü ilintiler var. Demek ki IŞİD buralara taşınmış! Bundan böyle olayları bir bütün olarak okuyacağız. Bundan böyle, “Bir Kuşak Bir Yol İnisiyatifi” güzergahı üzerinde birçok çatışmanın gerçekleşeceğine şahit olacağız. Etnik ve dinin radikal akımların terör eylemlerinin böylesi masum alanlarda can alacağını göreceğiz. Hükümetler çaresiz tonda açıklamalar yapacaklar. Terörle mücadelede küresel işbirliği sözcükleri sürekli havalarda uçuşacak, ama diğer taraftan “terörist taşımacılığı” devam edecek! Bütün bunlar küreselleşmenin yeni düzen arayışı… Romancılara konu ve figüran çok…