Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Dün (21 Nisan 2019) Sri Lanka’da patlayan intihar tipi bombalar ile tam bir kaos yaşandı. Ölü sayısı 310’a yükseldi (36’sı yabancı uyruklu, 25 ölünün kimliği henüz tespit edilemedi), yaralı ise 500’den fazla olarak açıklandı. Nedir bu eylemle ilgili ayrıntılar, nasıl değerlendirebiliriz, bunlara bakalım.
Eylemlerin Paskalya gününe denk gelmesi manidar bulundu. Yedi ayrı intihar bombacısı ile esas olarak başkent Colombo hedef alınmıştı. Başkentte altı patlama oldu. İlk altı patlama yerel saatle 08:45’de gerçekleşti. Bunun yanı sıra Negombo ve Batticaloa kentlerinde eylemler oldu. Lüks otellerin (The Shangri-La, Kingsbury, Cinnamon Grand Luxury Hotel, hayvanat bahçesi yakınındaki Dehiwala Hotel) hedef alınması yanı sıra ve üç kilisede (Negombo’da St Sebastian, Batticaloa ve Colombo, Kochchikade’da St. Antony) eylem gerçekleşti. Bir patlama da Colombo, Dematagoda yerleşim yerinde gerçekleşti.
Eylemler ile ilgili olabileceği değerlendirilen 24 kişi yakalandı, gözaltında. Ülkede olağanüstü duruma ilişkin önlemler alınıyor, havaalanı kapatıldı, sosyal medya yasağı geldi.
Henüz eylemi üslenen bir örgüt olmadı. yetkililer sonradan açıkladılar. Eylemi yapan örgüt: Ulusal Tevhid Cephesi. Başından anlaşılacağı üzere eylemlerin planlı ve örgütlü olması dikkat çekti. Bu doğrudan ülke dinamiklerini ve küresel manada ses getirmeyi hedef almış eylemler bütünüydü. Seçilen hedefler ve oluş şekli bunu göstermekteydi.
Üst düzey bir polis memurundan alınan bilgiye göre, “on gün önce radikal bir Müslüman grup tarafından yapılacak Ulusal Thowheeth Jama’ath Kiliselerine yönelik bir terör tehdidi alındığı,” ifade edildi. Sri Lanka Başbakanı Ranil Wickremesinghe, eylemden önce bazı istihbari bilgiler aldıklarını, ancak gerekli tedbirleri almakta ihmallerinin olduğunu açıkladı. Ayrıca eylemi soruşturmak için denizaşırı destek hakkında değişik ülkelerin yardımına başvurulacağı bildirildi.
Sri Lanka’da iç savaş 2009 yılında sona ermiş idi. Tamil Kaplanları uzun süre (yaklaşık 26 yıl) bu ülkede savaş hali yaşatmıştı. Sri Lanka’da Tamiller bir etnik gruptur. Yetmiş-seksen bin kişi bu savaşta öldü. Savaş zamanında Tamil Kaplanları bu tür intihar tipi eylemler gerçekleştirmişti. Bunun dışında da ülke teröre maruz kaldı. Mart 2018’de, Budist Sinhala topluluğunun üyelerinin camilere ve Müslümanlara ait mülklere saldırması sonrasında acil durum ilan edilmişti. Ülkede yüzde 10-13 arası Müslüman, yüzde 70 Budist inancından olanlar yaşamaktadır. Ülkedeki Hıristiyan nüfus 1,5 milyon (2012’de) kadardır. Ülke nüfusu ise 21,2 milyon kadardır.
Şu değerlendirme yapılabilir:
- Son döneme bakılırsa genel olarak bombalamalar ile dini grupların giderek artan bir şekilde karşılıklı olarak hedeflendiğini, terör için inanç temelli kimlik politikalarının ve yükselen milliyetçiliğin kullanıldığını, bu arada sosyal medyanın etkisinin öne çıktığını görmekteyiz. Bu kez hedef yeri Güney Asya olmuştur. Zira bu bölge kırılgan bir bölgedir.
- Yerel eylemciler kullanılsa da ülke dışıyla irtibatlı bir durum var. Olay öncesinde polise gelen ihbarda da işaret edildiği gibi radikal dini bir terörden bahsedilmektedir. Ülke içindeki “Ulusal Tevhid Cephesi” eylemi yapan örgüt olarak açıklandı.
- Yakın zamanda Hindistan ve Pakistan arasında Cammu Keşmir bölgesinde (Şubat 2019 ortalarında) yaşanan gerginlik ve eski bir sömürge, aynı zamanda bir ada ülkesi olan Yeni Zelanda’daki terör eylemi (15 Mart 2019’da) henüz unutulmamıştır. Sri Lanka da eski bir sömürgesidir ve ada ülkesidir.
- Şu an Pasifik Okyanusu, Güney Çin Denizi ve Hint Okyanusu küresel açıdan sıcak bölgelerdir. Buralardaki ülkeler silahlanmaya devam etmektedirler. Küresel terör eylemleriyle dikkatlerin bu bölgelere çekilmek istenmesi ve Müslüman-Hıristiyan çatışması gibi gösterilmeye çalışılan eylemlerin gerçekleşmesi dikkat çekicidir. Resme daha büyük perspektiften bakılırsa Çin’in Yeni İpek Yolu projesini uzaktan önlemek adına kirli ellerin girişimlerinin sürdüğünü söyleyebiliriz. Yakında beklenebilir, Malezya, Endonezya ve Filipinler tıpkı Sri Lanka gibi kırılgan ülkelerdir.
