Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Ukrayna Savaşı belirleyici olmaya aday bir çok sonucu ortaya çıkaracak ve bizler bunları tartışmaya devam edeceğiz. Somut şekilde görüldü ki Türkiye, bölgesel istikrar mücadelesi ve barış yolunu açan gayretleriyle, önemli bir misyonu temsil etmektedir. Ancak diğer ülkeler ne durumda, bunlara da kısaca göz atalım.
Ukrayna Savaşı’ndan yaklaşık bir yıl öncesinden başlayarak Yunanistan ABD’ye askeri üsler verdi ve lojistik kanallarını açarak sevkiyatlarda köprü oldu, askeri tatbikatlara katıldı. Şimdi de Akdeniz’den gelen hava vasıtaları için hava sahasını kullandırmaktadır. Yaptıkları şundan ibaret: Üs, lojistik ve ABD operasyonlarına tam destek.
Evet, Türkiye bölgesel sorumluluk bahsinde tam bir örnektir. Zira bölgede bir ülkenin, ki bunu yapma kudretine sahip olması, başka ifadeyle bu rolü tam üstlenebilmesi gerekiyor, sorumluğunun idrakiyle hareket etmesinin diplomasi için ne denli önem arz ettiği yaşanınca görüldü.
Yunanistan gibi, eski SSCB ülkelerinden bugün NATO ve AB kanadında yer alan Bulgaristan ve Romanya da ABD’nin politikalarına bağlı bir süreci sürdürmektedir. Bu durum en başta tarafını ve rolünü belirlemek, hatta sınırlamak, anlamındadır.
Halbuki Türkiye sürecin .ok öncesinden itibaren tarafsız oldu. Sanki yaşanacakları temin edercesine hareket etti. Bir taraftan Rusya ile politik, ekonomik ve savunma alanlarında ilişki kurdu, diğer taraftan Ukrayna ile.
Ukrayna’nın Kırım ve Donbass konularındaki durumunu en açık ve her platformda Türkiye dile getirdi. Bunlar 2014’ten bu yana devam eden tutumlar şeklinde hafızalarda yer aldı. Bu taraf tutmak değildi, ilkesel bir duruşu açıklayan hamlelerdi. Türkiye kendi bakış açısını şeffaf bir biçimde ve inisiyatifle dile getirdi. Bu bir “güven vermek” demek oldu, “güvenilir ülke” sıfatına karşılık geldi.
Üstelik Türkiye iki önemli adım daha attı. İlki, Boğazlar’da Montrö’nün gereğini yaptı; ikincisi, Ukrayna’ya TB2 sattı.
Bugüne gelindiğinde hem Rusya hem de Ukrayna ile çok yakın görüşmeler yapabilen, onlara güven veren tek ülke Türkiye oldu. Türkiye’nin rolü gerçekten önemliydi ve bu da ispat edildi.
ABD ve İngiltere gibi ülkeler Rusya’ya tamamen karşılar, rakipler ve hatta düşmanlar. Bu ve benzeri ülkeler için Rusya’nın sürekli üstüne gidilmesi ve yıpratılması gerekmektedir. Olabilir, bu dünyada düşmanlıklar ilk değil. Ancak savaş ilelebet sürmeyecek ise bu durumda tarafsız olana ihtiyaç olmayacak mı?
Avrupa bir gitti, bir geldi. Nedeni belli, enerji, savunma, ekonomi, sosyal ve psikolojik nedenlerle iç içe girmiş bir durumları söz konusudur. Sonuçta Dünya Savaşları’na sahne olan bir coğrafyanın bir tarafında Merkezi Avrupa, diğer tarafında Rusya var, Doğu Avrupa da ortadadır. Ukrayna Savaşının geniş cephesi Doğu Avrupa’dadır ve NATO buraya askerini konuşlandırdı.
Baltık’tan Karadeniz’e kadar bir çizgi üzerinde düşünüldüğünde, Karadeniz’de tarafsız bir Türkiye’nin varlığı, aynı zamanda Avrupa için de güven verici bir durumu sunmaktadır.
Türkiye hem NATO üyesi ülke hem de Rusya ile çok yönlü komşuluk ilişkileri içerisindedir. Bu durumu NATO ve onunla birlikte üyelerden ABD, Fransa gibi ülkeler, hatta bunlara yaslanarak politika yürüten Yunanistan, Ukrayna Savaşı sonrasında da Türkiye’nin NATO’daki varlığını tartışmaya açamayacaklardır. O gereksiz argümanları sonuç vermedi. Türkiye ister NATO’da olur, ister olmaz. Egemenliğini zaten kanıtlamış ancak temel olarak ilkeli politika izlemekle bir örneklik teşkil eden Türkiye var.
Bölgede istikrar ve barış için Türkiye gibi “güvenilir ülke” pozisyonu alan ülkelerin sayısının artması dileğiyle, diyorum. Zira ortada “bitik ülke” sıfatıyla duran Suriye ve Libya var. Bu Ukrayna tecrübesi Türkiye’nin ilkeli ve istikrara yönelik tutumunu tekrar değerlendirmeyi gerektirmektedir. Çözüm Türkiye’nin tarif ettiği gibi olacaktır, Yunanlılarınki veya Rumlarınki gibi değil. İsrail bunu gördü, şimdi sıra diğerlerindedir.
NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.
