Türkiye’ye Siyasi Denetim

Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ilişkileri kopmaya doğru mu? İlişkiler bugünkü karar tasarısının kabulüyle daha da bozuldu. Strasbourg’da Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), “Türkiye’de demokratik kurumların işleyişi” konulu bir oturum düzenlendi. Bu oturumun sonunda Türkiye 2004 yılı öncesindeki pozisyonuna geriletildi. Türkiye 2004’te siyasi denetim sürecinden çıkmış ve süreç ilerlemeye başlamış, Kopenhag Kriterleri görüşülmeye başlamıştı. Türkiye, denetim sürecinden çıkarılıp bu sürece sonradan döndürülen ilk Avrupa ülkesi oldu. AKPM’deki karar tasarısı 45’e karşı 113 oyla alındı, ayrıca 12 çekimser oy kullanıldı.

“Türkiye’de demokratik kurumların işleyişi” başlıklı bir rapor ve karar tasarısı oylandı. Karar tasarısında, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanlarında Avrupa Konseyi üyeliğinden kaynaklanan yükümlülükleri artık yerine getiremediği belirtildi. Medya özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar, yargının bağımsızlığı ve 15 Temmuz darbe girişimi sonrası OHAL kapsamında alınan tedbirlerin orantısız olduğu vurgulandı. Türkiye’nin “siyasi denetime” alınmasına karar verildi. Türkiye, AKPM bünyesinde Rusya, Ukrayna, Moldova, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan gibi ülkelerin bulunduğu seviyeye gerilemiş oldu.

Avrupa Konseyi, demokrasi, insan hakları ve hukuk devleti konularında AB nezdinde karar verir. Çıkan bu karar tasarısının Türkiye-AB ilişkileri açısından belirgin sonuçlar doğurması da gündemdedir. Buna dayalı olarak Avrupa Komisyonu Türkiye’nin “Kopenhag siyasi kriterlerini karşılayamadığı” yönünde görüş belirtebilir. Bundan sonraki adımlar bu tür bir hükme bağlanırsa Türkiye-AB ile ilişkiler buzdolabına kaldırılabilir.

AKPM’nde bir önceki gün sürdürülen çalışmalara ilişkin Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın “bu siyasi bir operasyon” demiş ve kararı 15 Temmuz sonrası sürece irtibatlandırmış AB’nin idi. AKPM Türk Delegasyonu Başkanı AK Parti Milletvekili Talip Küçükcan, Türkiye’ye karşı ayrımcılık yapıldığını ve hatalarla dolu olduğunu söylediği bu tasarı kabul edilirse AKPM’nin Türk kamuoyu nezdinde değerini kaybedeceği vurguladı.

Bilindiği gibi 16 Nisan referandumu sürecinde AB ile ilişkiler bir hayli gerilmiş ve sertleşmeler meydana gelmiş idi. Hollanda ve Almanya’nın tavrı üzerine Türk tarafı tepki göstermişti. Hatta FETÖ ile PKK konusunda AB’nin yanlı davranması üzerine Türkiye Avrupa’yı teröre destek vermekle eleştirmişti. Daha da alevlenen tartışma üzerinden “kırk yılı aşkın süredir AB’nin Türkiye’yi oyalamasının hazmedilemeyeceği” bahsini açıkça işaret etmiş ve referandumdan sonra “sürprizlere hazır olun” vurgusu yapmış idi.

Bu söylemlerin sonrasında AKPM ilk tepkisini vermiş olmaktadır. Bundan sonraki süreçte iplerin daha da gerileceği anlaşılmaktadır.