Piyasalarda ne oldu? Ne yapılmalı? Bu tür bir savaşı bilmeyenler için rehberdir. “Ekonomik Savaş mı?” yoksa, “Batıyor muyuz?” Okurların kafası karışık. Ben çok özet halinde son durumu şöyle açıklamak isterim.
Bu dünyada 800 milyar Dolar civarı GSMH’ya sahip bir ekonomide döviz karşısında bu kadar kısa bir zamanda yüzde 28 gibi bir değişim görülmesi, uzmanlarca, “Bu bir savaş!” denmesine yol açmaktaydı. Diğer yandan istihbarat kanallarından alınan bilgiye göre saldırı bekleniyordu. FETÖ dahil Türkiye’ye bir baskı uygulaması içinde olanlar, son zamanda ilişkilerin bozulduğu ABD ve İsrail baştadır, geçen hafta ortasında sinyallerini verdiler. Sosyal medya ağırlıklı bir süreç başlattılar. Basında makaleler, twit atmalar, internet televizyonlarından videoların üretilmesi boşuna değildi. FETÖ yanlıları Türkiye’ye yapılacak hamleler için (teyide muhtaç bilgilere göre) bir ay önce Osaka, Seul, Singapur’da toplantılar yaptı. Söylenenlere bakılırsa bu hafta sonu kurun 7.40 olacağı ve enflasyonun ise yüzde 40’a yükseleceğini duyurmalarının ilk ayağı zaten gerçekleşmiş oldu. Bu da göstermişti ki karşı taraf Türk ekonomisine planlı bir şekilde saldırıda bulunacaktı. Nereden ve ne yöntemle olacağı bilinmiyordu. Bakanlık bekledi ve durumu gördükten sonra karşı önlemlerini açıkladı.
Ekonomik Savaş’ın basamakları:
- Temel neden: Politik ilişkilerin bozulması ve/veya stratejik olayın meydana gelmesi
- Teknik faktör: Piyasalardaki teknik tepkiler ve müdahaleler
- Spekülatif etki: Panik havası estirilmesi
Uygulama nasıl oldu?
- Temel-Politik: ABD-Türkiye ilişkilerinin bozulması, küresel Ekonomik Savaş’ın başlatılması
- Teknik-Piyasalar: OTC (tezgahüstü piyasa) fiyatlamasına, kotasyonların konmasına ve forex (fx) piyasalarda fiyat oluşumuna etki
- Spekülasyon-Propaganda: Sosyal medya, fısıltı ile panik havası estirilmesi
Kurda değişim ne oldu?
- 10 Ağustos 2018, Cuma gecesi: Dolar 6.41 TL
- 12 Ağustos 2018, Pazar gecesi: Asya piyasaları açılmasıyla Dolar 7.24 TL
- 13 Ağustos 2018, Pazartesi sabahı: BDDK ve MB önlemlerinin açıklanması sonrası Dolar 6.63 TL
Teknik önlemler:
- BDDK: SWAP (takas) düzenlemesi
- Merkez Bankası (MB): TL ve Dövizde likidite düzenlemesi, zorunlu karşılık uygulamasında düzenleme
Beklentiler:
- Dış Politika: İlişkilerde toparlanma veya başka bir avantajlı durum açıklaması
- MB Para Kurulu: Faizde hamle
- T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı: Yapısal reformlar, makro kırılganlıklara (en önemlisi cari açık) önlemler
- Zamanlama: Bayram tatili öncesi ilave hamleler ve açıklamalarla piyasaya güveni artırıcı önlemler alınması
Öğüt:
Güven ve kötümserliği satın alma!
