Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Acaba Hamas, Gayri Nizami Harp usullerinin dışına mı çıktı? Sizlere burada polemolojik bir inceleme yapacağım. Bunu yaparken tarafsız bir gözlemle hareket etmek zorundayım. Çünkü yazacaklarım savaşın tekniği ile alakalıdır. Yine de buradan çıkarılacak çok sonuç olabilir; bunlar başka yerlerdeki çatışmalar için de referans olacak kanıtları içermektedir.
İsrail ile Hamas’ın asimetrisi ortadadır ve bunun en iyi biçimde çatışan taraflar bilmek zorundadır. uygulayacakları stratejiden tutunuz taktiğe ve tekniğe kadar bu gerçek mukayese her tür konuyu ilgilendirmektedir. Burada yapılan küçük bir hesap hatası çok büyük bir sonucun fitilini ateşleyebilir cinstendir. Gerçek savaş bu, bir bilgisayar oyunu değil, telafisi imkansız sonuçları haliyle tarihe, başka güç dengelerine ve siyasi meselelere yansır.
Asimetrik Savaşta, Gayri Nizami unsurların en büyük hatası tüm güçlerini rakibin karşısında olacak şekilde bulması, kaybın yüksek olması ve kaynaklarını kısa sürede tüketmesidir. Bugün Gazze’de Hamas’ın karşılaştığı tablo bu şekildeki bir görünüme daha yakındır.
Tükenirseniz sürdüremezsiniz! Gayri Nizami Harp açısından dikkate alınması gereken kural budur.
7 Ekim’de zafiyeti görülse ve halen İsrail kara unsurlarının bir kısmı acemi görülse de genel savaş anlayışı itibariyle, çatışmanın süresi içinde, örneğin 8-9 Ekim civarında, İsrail bu hesabı yapabilmiş gözüküyor.
İsrail tarafı Hamas’ı ‘sileceğim’ diyor. Şu an parametreye dayalı mukayese yapmanız mümkündür. Diyebilirsiniz ki çatışmanın sonucuna İsrail’in kayıp sayısı ile Hamas’ınki mukayese büyük olsa da etkisi yönüyle farklı olur. Evet bu da görünür bir durum. Ama bu aşamada, örneğin 15 gün sonrası için ‘tablo İsrail lehine olursa,’ diye düşünmek lazımdır.
İsrail tarafı hemen ‘savaş’ ilan etti, bunun bir anlamı vardı. Bu sefer çatışmaya ‘savaş’ demeleri önceki karşı koymalardan farklılık içeriyordu. Seferberlikle ve her türlü alanda büyüklüklerin hepsini abartılı ve önemlisi acımasızca kullanmalarıyla belirginleşen durumu mukayesenin içine koymak gerekir. Hamas, İsrail’in bu denli sert, kapsamlı ve uzun süreli karşılık vermesini hesapladıysa, bu Gayri Nizami Harbin sınırları içinde zor kabul edilir bir durumdur. Çünkü Hamas için bağlayıcı bir durum var: Birincisi, bu kez yıkıcı sertlik çok fazla, ikincisi ise saha çok dar. Gerçekçi yaklaşımda ölçü ifade eden parametreler devreye girer, bu gözardı edilemez. Mesela sahanın ölçüleri, çatışma alanının doğal yapısı önemlidir. Diğer yandan tünellere ve Meskun Mahal Çatışmasına dayalı olarak, çatışmayı içeride kabul etme beklentisi, burada sınırlayıcı bir parametre haline gelmektedir.
Meskun mahalde İsrail’in riskleri malum, kayıp da verecektir. Ama içeri girmek için başka çaresi yok ve bu olası kaybı minimize etmek isteyecektir. Peki vazgeçer mi? Hayır. İsrail seferberlik ilan etti, savaş kabinesi kurdu, yani durum farklı. Zaten meskun mahaledeki riski en aza indirgemek adına, çok yıkıcı mühimmatlarla, havadan ve yerden ateş gücünü fazlasıyla kullanıyor. Diyelim bir DMPI için bir 500 librelik uçaktan atılan mühimmat yeterliyken, İsrail etkiyi artırmak adına 2 adet 2.000 librelik mühimmat atabilmektedir. Gazze dar ama atılan mühimmat sayısı o denli fazla ki!..
Diğer parametre silah ve mühimmat ve teknolojik gereçlerin devrede olmasıdır. Unutulmasın, ABD’nin Vietnam Savaşı zamanında elinde sığınak delici mühimmat (JDAM gibi gelişmiş mühimmatlar) yoktu, bunlar henüz icat edilmemişti, ama ihtiyaç burada görüldü ve üzerinde çalışıldı. Bugün İsrail yıkıcılığı ve sivillere etkisi yönüyle belli açılardan hukuksuzluğu ortada olan bu tür mühimmatı fazla sayıda kullanmaktadır. Ortadaki çatışmada ilk akla gelen eleştiri, tarafların birbirlerine karşılık verme şekilleri: Bir kere İsrail orantısız güç uyguluyor; ama diğer açıdan buna mecbur kaldığını hesaplamış gözüküyor.
Sahada henüz görülmedi ama tünellere girildiğinde karşılaşacağız, yapay zekaya sahip robot köpekler harekata bir şekilde etki edecekler. Bugün bu gibi teknolojilerin kullanılabiliyor olması mukayese parametrelerini etkileyen unsurlardır.
Hamas’ın roket atışları azalıyor mu, değeri yüksek roketlerin sayısında düşüş oldu mu? 7 Ekim’den bu yana, Hamas’ın (kendine göre) uzun ve orta menzile atış yapma ve etkili olma ölçüsü giderek düşüyor. Yaklaşık bir aylık çatışma sonrasında kısa menzilli roketler ise daha çok kendi alanında yani Gazze’de işe yarayacak görünüyor ve ne kadar işe yarayacağı konusu, İsrail’in tünellere yapacağı bundan fazla operasyonu sonucunda belirlenecek.
Ben bunları neden yazdım? Hamas İsrail Savaşı’nı izlerken bazı uzmanların yanlış değerlendirmelerde bulunduklarına da tanık olmaktayım. Belki bundan sonra yapılacak değerlendirmelerde bu tür teknik detaylar çoğu kişiye ipucu olacaktır.
