Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, Pazartesi günü, Orta Doğu’daki ortakları ve ABD ile Orta Doğu Hava Savunma İttifakı (Middle East Air Defense Alliance – MEAD) adıyla bir bölgesel hava savunma ağı kurduğunu duyurdu. Bunun bölgede önemli bir konu olduğunu işaret etmemiz gerekir. İlk bakışta neleri söyleyebiliriz, bakalım.
İsrail, Suudi Arabistan, ABD tesisleri öteden beri, İran’ın ve İran yanlısı grupların roket, seyir füzesi ve İHA/SİHA kullanarak bazı eylemlere sebep olmuş idi. MEAD için bu tehdit asıl neden olarak gösteriliyor.
Gantz, “Bu program zaten çalışıyor ve İran’ın İsrail’e ve diğer ülkelere saldırma girişimlerinin başarılı bir şekilde engellenmesini sağlıyor,” dedi. Tehdit İran ve terör. ABD ve İsrail için İran’ı anlamak mümkün ama terör içeriği olarak kimleri sıralayabiliriz, bilinmiyor.
Gantz, MEAD’a katılan ülke isimlerini saymadı, bu konuyu Joe Biden’ın Orta Doğu ziyaretine bıraktığı anlaşılıyor.
Yine de bazı kaynaklar (Breaking Defense yazdı) açıklıyor, ABD ve İsrail’in yanında MEAD’e potansiyel olarak katılan ülkeler arasında Ürdün, BAE, Suudi Arabistan, Bahreyn ve Mısır olacak gibi duruyor. Başka bir kaynak Fas’ın da buraya dahil olabileceğini ifade ediyor.
Böyle bir girişimden bugüne kadar kimlerin haberi vardı? Neden bugünlerde açıklandı? Demek ki Joe Biden’ın Orta Doğu programı her türlü soruyu cevaplandıracak.
Nereden çıktı bu demeyelim. Joe Biden’ın kabinesinde olan ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan (MENA) sorumlu kişi Brett McGurk’tur. Bu projeye Eski Başkan Donald Trump zamanında başlandı ve Biden kabinesinde McGurk sorumluluğunda devam ettirilmektedir.
İsrail ve ABD’nin öteden beri Orta Doğu’da özellikle Körfez Ülkeleri ile “normalleşme” projesini ileri aşamaya getirdiğini bilmekteyiz. Bu “normalleşme” de Trump zamanından başlatılan bir projedir.
Bu tür savunma örgütleri (ittifaklar) katılan ülkelere sorumluluk ve ilgi alanlarında bazı meşruiyet ve kolaylık imkanları verir. Bu bahse konu bölgede İsrail ile “normalleşen” ülkelerin, bundan böyle (örneğin) İsrail merkezli bir operasyon merkezinden sev ve idare edilecek faaliyetlerinin olacağını, bununla ilgili gerçek zamanlı ve gerçek zamana yakın cari, operasyonel ve stratejik seviyeli olanına kadar istihbarat alışverişi ve işletiminin söz konusu olacağını şimdiden ifade etmem gerekiyor.
İran buna misillemede bulunacak mı? İran’ın nüfuz alanı Afganistan sınırından Doğu Akdeniz kıyılarına, Yemen’den Kafkaslar bölgesine kadar uzanıyor. Örneğin Lübnan’da, Suriye’de, Yemen’de, Irak’ta aktif biçimde varlık gösteriyor.
İran’ın alanı, özellikle enerji yolu olan Basra için çok önemlidir. Küresel enerji sevkiyatı bakımından bu bölge önemlidir ve bundan böyle MEAD’ın savunmasına tabi olacak gözükmektedir.
İran’a bir operasyon yapılsa, düşünebiliyor musunuz, şimdiden bir ittifak hazırlanıyor!..
Terör örgütleri konusu dikkat çekecektir. İsrailli yetkililer İran’ın terör faaliyetlerine odaklanıyorlar. Ancak konu bu kadarla yetinilecek değildir. İşin içinde ABD olduğuna göre akla hemen Suriye ve PKK/YPG’ye verdikleri destek geliyor. Bu durumda ABD, örneğin, Hizbullah, El Kaide, El Nusra, DAEŞ ve PKK terör örgütlerini sıralayacak. Ancak Suriye’deki çatlağın üstünü örtmeye devam edecek hem de Orta Doğulu savunma network ile.
Diyelim Türkiye, Suriye’deki, onların Suriye Demokratik Güçleri (SDG) dedikleri PKK/YPG’ye yönelik bir operasyon yapsa, ABD ve İsrail, MEDA şemsiyesiyle, Türkiye’ye engel olmaya çalışılabilecektir. Bu şimdiden önemli bir sorundur.
Hatta Gazze’den İsrail’e atılan ve Demir Kubbe ile düşürülmeye çalışılan füze sistemlerini düşünün, artık Filistinli örgütlerin karşısında sadece İsrail olmayacak, MEAD olacak. Filistinli örgütler bu MEAD’a nasıl yaklaşacak?
Doğu Akdeniz’de enerji bölgelerinde ABD, İsrail ve Mısır’ın ortaklığıyla olabilecek etkiyi MEAD kapsamında da düşünerek gözardı etmemek gerekmektedir.
Bitirmeden önce işaret edeyim, askeri bakımdan komuta-kontrol ve istihbarata değinmiştim, şimdi de silahlara bakalım: İHA/SİHA, Demir Kubbe, füze sistemleri, uçaksavarlar, yerdeki ve havadaki tüm hava savunma üniteleri, uçaklar… Örneğin ABD ve İsrail F-35’leri bu amaçla görev yapabilirler. Sorulduğunda, MEAD için diyeceklerdir… Hatta BM’nin verdiği imkanlarla, teröristi takip maksatlı hallerde faaliyetlerini, uluslararası hukuku kullanarak sürdürebileceklerdir.
Yeni bir durum diyerek geçiştirebiliriz. Ancak bu kadarıyla kalmayacak, bunun politik/diplomatik ve askeri yönleri olacak. Aslında bu yönlerden bazı hesaplar yapmaya şimdiden başlansa hiç fena olmayacak. Bütünüyle bakılırsa, ABD maharetiyle ve yine İsrail’in korunması amaçlı bu girişim, bölgedeki ülkeler kullanılarak gerçekleştiriliyor, görüldüğü üzere…
NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.
