Bugün (21 Ocak 2019) kuzeydoğu Suriye’de, Haseke, Şeddadi’de bir kontrol noktasına minibüs içine yerleştirilmiş patlayıcılarla terör saldırısı gerçekleştirildi. İlk belirlemelere göre, kontrol noktasında ABD-YPG/PKK konvoyu geçerken bu eylem gerçekleşti. Haberlere göre 5 YPG/PKK’lı ölmüş ve 1 ABD askeri ağır yaralanmış durumda. Geçen gün (19 Ocak 2019) de Münbiç’te kalabalık bir noktada bir terör saldırısı olmuş ve eylemi DEAŞ üstlenmişti. Burada da ABD askerileri ölmüş ve yaralanmıştı. Ayrıca YPG’den ve sivillerden de ölü ve yaralılar vardı. Bu eylemde canlı bomba vardı. Bu saldırılar neyi gösteriyor? Eylemler kimi ve neyi hedef alıyor?
Hatırlatalım, ABD Başkanı Donald Trump kısa zaman önce “DEAŞ’ın yüzde 99 bittiğini ve Suriye’den çekileceklerini” açıkladı. Bunun üzerine bölgede yeni dengelerin oluşması söz konusu oldu. Daha dün Cumhurbaşkanı Erdoğan Başkan Trump ile telefonla görüştüler. Bazı noktalarda ilerleme kaydedilmesi üzerine çalışmaları sürdürme iradesi gösterdikleri aşikardır. Bu yönde diplomaside işler hızlanmış görülüyor. ABD ve Türkiye, (Genelkurmay Başkanları seviyesine kadar görüşmeler oldu,) sınır boyunca 20 mil derinliğe inen bir Güvenli Bölge oluşturmak için çalışmaya başladılar. Ayrıca Münbiç için Türk-ABD heyetleri mevcut anlaşma gereği (her ne kadar bugüne kadar geç kalındıysa da) faaliyetlerinde ilerlemek istediklerini beyan ettiler. İşte tam bu süreçte, özellikle söz konusu bölgede, içinde ABD askerinin olduğu yerlerde, terör eylemlerinde bir artış oldu. Daha başka eylemler de beklenebilir mi? Alınan tedbirler ne derecede önleyici olur ama bu işi yapanların durmayacakları ortada.
Burada bazı sorular akla geliyor: Bölgede kontrol zayıfladı mı? Eylemler süreci provoke etmek amacıyla mı yapılıyor? Bu eylemlerle kim ne kazanır? Bunu kimler gerçekleştirebilir?..
Hedefte “barışa giden bir süreç” olduğu açıktır. Mevcut bataklık halinden medet umanlar var. Duruma bakılırsa, mevcut bataklık yapısının bozulmasını istemeyen bir grubun (terör örgütü ve/veya terörden geçinen çıkarcı bir alt grup) veya ülkenin, bu eylemlerin geri planında bulunduğu anlaşılabilir. Suriye’de çok taşeron terör örgütü ve grup var. Bunların para için bile eylem yapabilceklerini söyleyebiliriz. Ancak Münbiç’teki eylemi üslenenlere bakılırsa, ya DAEŞ ya da bu adı kullananlar taşeronluk yapıyor olabilirler. Her ne kadar ortada sözü edilen bir terör örgütü varsa da bu maşaları kimler kullanıyor, asıl soru budur. Dolayısıyla, “Aman ABD gitmesin, bu durum hiç işimize gelmez!” diye düşünen bir arka plan olduğu söylenebilir. Zamanla buna ilişkin bazı emareler elde edilebilecektir.
Bugüne kadarki tecrübeler göstermektedir ki eylemi DEAŞ ile birleştirmek en kolay olanıdır. Başka radikal gruplar çoktur. Geri planındakiler hakkında da spekülasyon yapılabilir.
Çekilme psikolojisi ile dikkatler dağılacağından bölgede kontrolün zayıfladığını iddia eden yorumcular olabilir. Her ne olursa olsun terörle mücadelede zaten risk çoktur. Öyleyse sebebi kontrol zaafiyetine yüklemenin bir yararı olmayacaktır. Eylemlere açık bir Suriye alanında öteden beri bu işle ilgilenenlerin (örneğin) canlı bomba bulmaları zor olmasa gerekir.
Peki, mesele ne? “Patlayıcıların bu kadar kontrol edilmesine rağmen ortalıkta bulunuyor ve kimin ne olduğunun tam olarak belirlenememiş olması” gerçeğidir. Bundan önce eylem olmuyordu; “bunun nedeni çok iyi kontrol yapıldığından ve mevcut yapılar duruma hakimdi de ondan,” şeklinde değildi. Eylem olmaması, buradaki bataklığın değişik çevrelere çıkar yaratan bir ekosistem oluşturmasaydı. Bu çıkar zinciri bozulunca durum ortaya çıktı. Başka bir konu, “YPG/PKK DEAŞ ile savaştı,” söylemi de yanlıştı. Bugün bu durum daha net görüldü.
Şimdi ne olacak? Türkiye bundan önce Fırat Kalkanı ile 3 bin civarında DEAŞ’lıyı, Zeytin Dalı Harekatı’nda 2 bin civarında PKK teröristini etkisiz kıldı. Türkiye terörü tanır ve nasıl mücadele edeceğini gayet iyi bilir. Eğer bölgede gerçekten barış aranıyor ise yapılması gereken bölgeyi Türkiye’ye terk etmek ve destek vermektir. Bir terör örgütü ile diğer bir terör örgütünün bitirilmesi düşünülüyorsa, işte bugün görülen durumla açığa çıktı, ABD’nin yaptığı yanlış idi, doğrusu bellidir.
Ama yine de şurası açık, Suriye tam bir bataklık. ABD ve Rusya destek verdiği sürece Türk askeri burada görev alır.
