Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Doğu Akdeniz’de GKRY-İsrail-Yunanistan işbirliği konusunda çemberi genişleterek, işin içine ABD’yi de katarak, jeopolitik üstünlük kurmanın peşinde. Yakın dönemdeki gelişmeler Türk basınında yeterince yer bulmadı. Halbuki Türkiye özellikle bu üç ülkenin tüm faaliyetlerini önceden görüp gerekli hamleleri acilen yapması gerekiyor. Nedir bu konular?
GKRY Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulides Salı günü (6 Kasım 2018) Amerikalı meslektaşı Mike Pompeo ile bir araya geldi. Hristodulides’in Washington’a yaptığı seyahat önemliydi. Öncelikli konular; Yunanistan’ın (genişletilmiş) karasuları, Kıbrıs’ta kalıcı barış ve özellikle Doğu Akdeniz’deki enerji yataklarının işletilmesi üzerine idi. Görüşmelerde halen Türk ve Yunan meselesinin Ege dahil Akdeniz’de tartışmalı olması hakkında muhatapların dikkati çekiliyor. Malum, henüz Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) anlaşması sağlanamadı, ancak Yunan ve Rum tarafları oldubittilerle fırsatlardan yararlanabileceklerini düşünüyorlar. Olası Türkiye engellemesine karşılık (ki Akdeniz ve Ege’de deniz kuvvetleri unsurlarının birbirleriyle yakınlaşmaları söz konusu oldu,) kendilerince önlem alınması bakımından ABD’de gerekli zemini araştırıyorlar ve kurmaya çalışıyorlar. Amerikan enerji devi ExxonMobil’in GKRY’nin kendince ilan ettiği MEB’deki 10. parselde petrol ve doğalgaz için sondaj yapmaya başlamasıyla birlikte bu toplantının zamanlaması önemli görülüyor.
Bundan başka Aralık 2018’de ABD-Yunanistan Stratejik Diyalog toplantısı yapılmasına çalışılıyor. Halen her yıl Yunanistan, GKRY ve İsrail arasında gerçekleştirilen toplantılara ABD’nin daimi katılması temel hedef haline gelmiş bulunmaktadır. Yunanistan, GKRY ve İsrail arasındaki üçlü işbirliğinin ABD’yi de kapsayacak şekilde genişletilmesi için koşulların olgunlaştığı düşünülüyor. Hristodulides yaptığı temaslarda ABD tarafına bu konuda detayları anlatıyor. Böyle bir diyalog toplantısı ile kendilerince, “Doğu Akdeniz bölgesinde güvenlik, istikrar ve barışa önemli bir katkıda bulunulması,” sağlanacak!
Düşünebiliyor musunuz, Türkiye ve KKTC bu zeminde yok ve bugüne kadar kalıcı barış ve deniz kullanma alanları hakkında bir anlaşma da yok, ama Doğu Akdeniz’de ABD, İsrail, GKRY ve Yunanistan bir barış toplantısı yapacaklar!.. Ayrıca amaçları gereği, “ittifakı güçlendirmek ve belli alanlarda sinerji yaratmak” şeklinde açıklama yapılıyor.
Washington bu ABD-Yunanistan-İsrail-GKRY arasındaki bu dörtlü toplantıyı inceleyeceğini bildirdi. Bu tür bir çalışma toplantısı Dışişleri Bakanları seviyesinde gerçekleştirilebilir görülüyor. Ama sorarsanız Yunanistan Başbakanı Alexis Çipras ve İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu üst seviyede toplantı yapalım diyeceklerdir. Böyle bir toplantıda GKRY Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades’in katılması söz konusu olabilir.
İsrail başka konularda da Yunanistan ile birlikte hareket etmektedir. Bulgaristan’ın Varna kentinde Bulgaristan, Yunanistan, Romanya ve Sırbistan arasındaki son dörtlü zirvede İsrail başbakanı da bulunmuştur. İsrail işbirliği ağını Güneydoğu Avrupa çapında genişletmektedir. Bu demek oluyor ki İsrail Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilerinde sadece Doğu Akdeniz sahasında değil, Doğu Avrupa’da da var olarak kendini jeopolitik konumda değerli kılmaya çabalıyor. İsrail ve Yunanistan her şartta ve fırsatta AB ile Doğu Akdeniz’in konuşuyorlar ve bu tür toplantılarda Türkiye olmuyor!
Öyleyse Türkiye Doğu Akdeniz ve İsrail’in bölgedeki politikalarına karşı daha aktif olması gerekiyor. KKTC ve Türkiye olmadan bir oluşumun gerçekleşmesi söz konusu ediliyorsa, bu gayet dikkat çekici olur.
