Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo bugün Ankara’da, dün Suudi Arabistan’da idi. Konu Gazeteci Cemal Kaşıkçı davası. Bu kadar mı? Başkan Donald Trump bir şahsın vakıası sebebiyle mi, “Git bak, ne olmuş orada,” demek için mi Dışişleri Bakanı’na bölgeye gönderdi? Cemal Kaşıkçı davası üzerine resmi yetkililer çalışıyor. Dava sıradan insanlar için, “Neden bu denli önemli oldu?” dedirtecek bir konu haline dönüştü.
Devlet terörü mü?
Nedir Kaşıkçı davasının tanımı? Eğer öldürüldü ise (ki resmi açıklama gelene kadar bu sadece bir hipotezdir,) bu bir cinayet midir? Örneğin buna, “Suudi Krallığı’nda birileri veya bizatihi Veliaht Prensin yanıbaşında duranlar tarafından, Kraliyetin bilgisi dahilinde, sadece muhalifleri yok etmek amaçlı işlenen bir cinayettir,” mi denecek? Yoksa bu bir “devlet terörü” müdür?
Eğer cinayet ise Pompeo bu seyahatte başka amaç güder, devlet terörü ise daha başka. Zira cinayet ise hipotezlere bakın; ABD’nin bildiği var, durumu kontrol etmek istenebilir veya oraları düzenlemeye zorunlu bir durum var…” Fakat bu bir devlet terörü ise “Tamamen ABD kontrolünde olan bir Krallıkta bu olaya kimler, hangi politikalarla, nasıl sebebiyet verdiler?” sorusunun cevaplanması söz konusudur. İşte o zaman devlet terörü bahsi çok önemli oluyor, ABD yıllardır Suudiler üzerinde söz sahibidir, bu durumda bu olay bize, “Ortadoğu’da ABD politikaları iflas mı etti?” sorusunu sordurtur.
İstihbarat olayı mı?
Kimdir Kaşıkçı? Şu bizim dilimize dolandırdığımız “ajan” sözcüğü var ya, şimdi bu sözcük Kaşıkçı için söylenebilir mi? Şu an söylenemez. Çünkü Kaşıkçı bir gazeteci. Peki ne söylenebilir? Çok şey bilen bir adam! “Ama eskiden istihbarat işlerinde çalıştı!..” Çalışmış olabilir, şimdi bir bilendir, hepsi bu! Neyi bilir? İlişkileri, giden-gelen servetleri, vs.
Ya Pompeo? O zaten üç-beş ay önce CIA Başkanı idi, Trump onu Dışişleri Bakanı yaptı. Şimdi ajan, istihbaratçı değil!
Bu olay ABD’nin CIA operasyonu mu? Olur mu öyle birşey? ABD kontrol ettiği böylesi kritik bir bölgede, böylesi basit, cahilce ve acımasızca (yine hipotezlere istinaden söylüyorum,) bir olayın olmasını gerçekten istemez, izin bile vermez. Ya Suudi İstihbaratı? Olabilir. Çünkü onların kültüründe bu var.
İstihbarat tanımı nereden baktığınıza bağlı olan bir konudur.
Değerlendirme
Pompeo görüşmelerini tamamlayacak ve kendisini dinleyeceğiz; ne diyecek? Bu bakış açılarından hangine ait ipucu olacak, göreceğiz.
Eğer Prens Selman bir “kötü adam” ise Pompeo onun elini sıkmış ve dünya kamuoyuna poz vermiştir. Diplomaside bunu görmezden gelmek mümkün olabilir belki!.. Hem daha net bir sonuç yok, olayı “aydınlatmak” için çok taraflı bir şekilde çalışmalar sürüyor. Bazı işleri de ketumiyeti ve bilgi sızmalarını idare edenler düşünsünler…
Ama şahsen benim söyleyeceğim, Ortadoğu’yu bu denli uzaktan idare etmek zordur ve ABD yıllardır bunu yapagelmektedir. Soğuk Savaş zamanında ve Bilgi Çağı öncesindeki dönemlerde olaylar ve politika başka ceryan ederdi, şimdi çok başka! ABD bazı konularda kendine çekidüzen verecektir, bu geri adım atmak olamaz, ancak daha ince hesap yapma yönünde olabilir.
Türkiye nerede? Baştan sona duruşu yerinde oldu ve sonuçta her ne olduysa, bu durumdan insanlık adına ders çıkarılacak sonuçların önünü açtı.
