Fırat’ın Doğusunda Yeni Plan Ne?

Türkiye’nin dile getirdiği Fırat’ın doğusu neresi? Türkiye yeni bir operasyon sinyali veriyor, acaba bu operasyon nereye yapılacak? Böyle bir operasyon gerekli mi? PKK ne tür önlemlerin peşindedir. Rusya ve İran ne düşünüyor? Gelişmeler bize neleri düşündürtüyor?

Fırat’ın doğusu neresi? Fırat’ın doğusu Dicle’nin batısına kadarki bölgedir. Eğer Cumhurbaşkanı Erdoğan Fırat’ın doğusunda bir harekat yapılacağı sinyali veriyor ise bunun karşılığı olan konu sadece bugün haritalarda boyalı Suriye sahası değildir, aynı zamanda Dicle’ye kadar uzanan Irak topraklarını da kapsar. Musul’un batısından başlar, Telafer kentini, Sincar Dağını içine alır. Irak’ta kalan “Fırat’ın doğusu bölgesi” Suriye ve Irak petrol bölgelerinin arasında ve PKK teröristleri ile bunlara imkan sağlayan güçlerin önemsediği, bir tür iletişim sağlayan bir coğrafyadır. Bu bölge bir dönem DAEŞ’in eline kontrol etsin diye verilmişti. Şimdi DAEŞ Irak’tan temizlendi ve Suriye’de de önemli ölçüde temizlendikten sonra bu bölgelere PKK, PYD/YPG, diğer unsurlarla birlikte adı devşirilip SDG yerleştirildi.

Başta ifade edelim, Menbiç için Türk-ABD müşterek görevlerinin icrasına yeni başlanacak. Burası ABD ile imzalanan ikili anlaşmaya dair sürdürülebilecek bir planın alanıdır. Eğer ABD istemez ise burada tek taraflı bir ilerleme söz konusu değildir. Anlaşma tek taraflı iptal edilebilir, bu taktirde de anlaşmayı bozan, diğerine karşı tavır içinde olur.

Eğer Suriye’de İdlib’den sonra Rusya, rejim güçleri, İran yönünü Deir ez-Zor’a çevirecek olursa, bu koalisyona Türkiye Suriye sahasından doğrudan iştirak etmeyecektir. Geri bölge emniyetini alacaktır. Ancak kendi kontrolüyle hareket edebilen ÖSO’nun bu koalisyonun muhtemel bir operasyonuna dahil olmasına göz yumabilecektir. Türkiye ise yine aynı çerçeve içine oturtulabilecek bir oluşum bağlamında bakıldığında, harekata desteğini kaçışları önlemek ve iletişimi kesmek amaçlı olarak Sincar bölgesini kontrol ederek sağlayabilir. Bu durumda Cumhurbaşkanı tarafında verilen sinyal Irak’ta, örneğin Sincar’da bir operasyon yapılabileceği anlamında da gelmektedir.

Bugün Irak’tan ne haberi aldık? Irak Bakanlar Kurulu, Türkiye ile Irak arasındaki güvenlik iş birliği protokolünü onayladı. Başbakan Haydar İbadi’nin ofisinden yapılan açıklamada, Bakanlar Kurulunda, Irak ve Türkiye İçişleri bakanlıkları arasındaki güvenlik işbirliği protokolünün onaylandığı belirtildi. İçişleri Bakanlığı kaynaklarından alınan bilgiye göre protokol, sınır güvenliğine ilişkin iki ülke arasında güvenlik koordinasyonunu hedefliyor. İbadi geçen ay Türkiye ile sınır bölgesinin güvenliği için silahlı güçlerin yerleştirilmesi talimatını vermişti. Halihazırda sınır güvenliği Irak İçişleri Bakanlığına bağlı Sınır Muhafız Güçleri tarafından korunduğu bilinmektedir. Irak’ın kendi topraklarından Türkiye topraklarına yönelik herhangi bir saldırının gerçekleşmemesi için üst düzey bir koordinasyon için çalışıldığı ve iki ülkenin egemenliğine saygı duyulduğu aktarıldı.

Bu gibi iki ülke sınırı hakkında imzalanan askeri ve güvenlik işbirliği anlaşmaları konu ve kapsamlarında neler vardır? Gümrük, kaçakçılığın önlenmesi, terörle mücadele, sınır kapılarına ve sınır boyunca alınacak güvenlik önlemleri… Yakın zamanda Ovaköy Sınır Kapısı tam anlamıyla açılacak. Ovaköy gümrüğü Türk-Irak yönetiminin kontrolünde olacağından ve jeostratejik konumundan dolayı önemlidir. Başlı başına burası enerji ve güvenlik bağlamında atılmış stratejik bir adımdır. Bu anlaşmanın en birinci maddesi bu gümrük kapısının işletilmesi ve güvenliği olacaktır. Aynı zamanda bu tip anlaşmalar derinlikte yapılacak teröre karşı operasyonlar için bir yasal imkan da sağlar.

PKK bu durumu biliyormuşçasına hareket ediyor. TSK’yı yurt içinde ve Irak sınırına yakın bilinen kamp alanlarında meşgul edercesine bazı faaliyetler içindedir. Ancak şunu hesaba katmadığı da açık, artık Türkiye terörü bu alanların ötesinde engellemekle ilgilenmektedir. Musul’dan Dair ez-Zor’a karayolu Sincar’dan geçmektedir.

İsrail basını da bir düşünce içinde gibi. Sürekli Türkiye’yi başka alanlarla ilişkilendirerek anlatıyor; Tal Abyad, Menbiç, Tal Rıfat… Ama buraları hep Suriye içindeki yerler!

Fırat’ın doğusuna tek başına bakmamak gerekir. Hem kış gelmeden belli bir önlemin alınmasında yarar var. Terör örgütleri ve destekçileri şunu bilir, teröristin kendini besleyecek tedbirleri kuvvetlendirmesi zaman uzadıkça söz konusu olur. Dolayısıyla terörle mücadelede teröriste zaman vermemek esastır.

Zaman deyince insanın aklına başka bir konu daha gelmiyor değil, Türkiye Mart 2019’da bir seçime giriyor. Bu dönemin ana konusu yine güvenlikle alakalı olsa gerek.