Bakü Beyannamesi

Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan Meclis Başkanları arasında Bakü Beyannamesi imzalandı. Bu gelişmenin özellikle savunma alanındaki anlamını açıklayalım. TC Meclis Başkanı, Mustafa Şentop, muhataplarıyla anlaşmayı imzalamış ve geniş açıklamalarda bulunmuştur.

Bakü Beyannamesi gayet kapsamlıdır, Siyasi, Savunma, Ulaştırma, Bölgesel Bağlantılılık, Ticaret, Enerji, Eğitim, Turizm, Bilgi ve İletişim Teknolojileri gibi başlıkları içerir.

Günümüzde bölgesel güvenlik ve istikrar için gösterilen çabalar öne çıktı ve Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan bu konuda çok önemli bir adımı birlikte attı. Görselde de ifade edildiği üzere, bu üç ülkenin kendi bölgelerinde çözülmesi gereken sorunlar, barış ve istikrara dayalı atılması gereken adımlar ve bir de İslamofobi gibi çabaya ihtiyacı olan genel bir sorun var.

Pakistan (nükleer silah sahibidir) bölgesinde Cammu Keşmir ve Afganistan (Taliban olayından dolayı) sorunları öne çıkıyor. Ayrıca terör konusu bölgede giderek tırmanan bir sorun sahasıdır. Hatta Afganistan’daki son duruma bakılırsa, bir iç savaş potansiyeli gözükmektedir. Bölgeden büyük bir göç dalgası tehlikesinden de söz edilmektedir. Afganistan ve Pakistan, Çin’in İpek Yolu üzerindedir, burası potansiyel küresel çıkar çatışması alanıdır.

Azerbaycan, Ermenilerin İşgali altındaki Dağlık Karabağ’ı geri aldı ve Ermenistan ile aralarında bir ateşkes hali var. Bu ateşkesin bir barış anlaşmasına dönüşmesi beklenmektedir. Ayrıca Hazar bölgesi (başka tanımlamayla Güney Kafkaslar, Trans-Kafkas Bölgesi) enerji koridorudur ve Çin’in İpek Yolu üzerindedir. Burası da barış ve istikrar içinde olmak durumundadır.

Türkiye bölgede barış ve istikrar adası, güven veren bölgesel bir güç konumundadır. Halen Doğu Akdeniz’de barış ve istikrar tesis edilememiş, bekleyen anlaşmalar vardır. En önemli konulardan birisi de Kıbrıs’ta kalıcı bir yeni statükonun kabulüdür. Bu bakımdan Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınması gerekmektedir.

Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan arasında askeri alanda ortak görev grubu oluşturulması, tatbikatlar ve eğitimler yapılması, savunma sanayii işbirliği projeleri üzerine daha fazla eğilinmesi ve istihbarat paylaşımı hususunda gerekli irade ortaya çıkmıştır. Bunlar halen yapılan işler idi bundan böyle daha güçlü projelerle sergilenecek konulardır. 

Hatta Türkiye’nin talip olduğu Afganistan’daki Kabil Hava Alanı görevi gerçekleşecek olursa, burada Türkiye’nin yanına Bakü Beyannamesi’ne dayanarak ortak bir görev gücü oluşturabilir ve bu ülkelerden askeri destek alınabilir.

Bakü Beyannamesi’nin hazırlığı ve mutabakatı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Bakü ve Şuşa’ya Haziran ayı ortasında gerçekleştirdiği resmi ziyarette yapılmıştı ve bu arada onaylanması süreci işletildi. Ayrıca Devlet Başkanları olarak Recep Tayip Erdoğan, İlham Aliyev ve İmran Han arasında tam bir mutabakat vardır, sürekli bu konuları görüşmüşlerdir, pekiştirmişlerdir ve bugün bu konu tamamlanmış haldedir.

Böylelikle Hazar, Doğu Akdeniz ve Güney Asya üçgeninde bir barış ve istikrar üçgeni oluşturulmuştur. Türkiye, doğusunda bir barış ve istikrar bölgesine sahip olmuştur. Yeni kurulacak mekanizmalarla uluslararası alanda fazlaca işbirliği imkanı yaratılacak bu Bakü Beyannamesi’nin başka ülkelerce de bir fırsat olarak görülmesi hususu ortaya çıkmıştır. Yukarıdaki harita Türkiye’nin inşa etmek istediği küresel önemi haiz güvenlik kuşağını göstermektedir. Orta Asya Türk devletlerinin ve İpek Yolu’nun konumu bu haritada daha iyi seçilebilmektedir.

NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.

Gürsel Tokmakoğlu