ekonomide-denge-disiplin-degisim
Ekonomide Denge

Ekonomide Denge, Disiplin, Değişim

20 Eylül 2018
Okuyucu

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak adet üzere “yeni” dedi. Bu defaki Orta Vadeli Plan (OVP), yani 2019-2021 planı Sn. Albayrak’ın tabiri ile Yeni Ekonomik Plan (YEP). Diğer yandan bu planın anlatımı 3D ile açıklanıyor; Denge, Disiplin ve Değişim. Bu kadar çok kodlu sunulan planın içine bakarsak 19 sayfalık bir anlatımdan müteşekkil. Uzmanlar ilk yılı dengeli ve tutarlı, bu bakımdan uygulanabilir; ardından ifade edilenler ilk ve sonraki yılların uygulama başarılarına tabi olacağından, bir tür vizyon belirleme gibi diyorlar. YEP’te neler var?

Bu tür makro ekonomik planların anlatımı başka türlü olmaz; stratejiler, hedefler, programlar… Kapsamları da üç aşağı beş yukarı aynıdır. Burada yeni olan uzun zamandan bu yana alışık olduğumuz yapılanmanın ve programın dışında bakış açısı, sunum ve kurumsal yapılanmalarıyla yeni.

Önce şahsen görmek istediğim anlatıma bakmak isterim. Zira bundan önceki OVP’larda örneğin vergi konusunda dolaylı vergiye bir yüklenme vardı. Bu tamamen bir eşitsizlik ve kolaycılık idi. Maliyeyi dolaylı vergiyle yönetme zihniyeti yanlıştı. Bundan kurtulmak istenmesi bile bana göre yeni bir bakış açısıdır. Başka örnek, hep derdik ya, katma değeri olan ürünlere yönelmek gerekir diye, işte bu alanda tespit edilmiş somut yatırım alanları var ve krediler ile teşvikler bunlara doğru kaydırılacak. O halde işini gören yani bankadan kredi koparıp istediğini yapan bir yatırımcı profiline artık yol gösteren bir plan var diyebiliriz. O halde bu planın aslında Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) gibi çalışması söz konusu olacak.

Anlaşılan, “Önce başlayalım, sonuç almak için çabalayalım,” mantığı terk edilmiş, bunun yerine “Ne gerekiyor, şu, o zaman gerekene odaklanalım,” fikri hakim. Plan sunumunda; vergi sistemi düzelecekse şunun yapılmaı, istihdam artacaksa bunun yapılması, ihracat artırılacaksa bunun yapılması, gelir artırılacaksa buralara yönelim sağlanması, tasarruf yapılacaksa şu alanlarda olması, bu işlerin takip ve kontrolü için şöyle kurumların ihdası “gerekir” denmiş. Bu bakışla yeni bir yaklaşım olduğu anlaşılıyor.

Elbette reformlar gerekecek. Bu sözcüğü de çok duyduk. Özellikle eski Bakan Mehmet Şimşek sürekli “Bu yapılan reformdur,” dedi ama işleri eksik planlamış ki bugün Sn. Albayrak toptan bir değişiklik öngörmüş.

Bir kere kaynak varsa ve uygunluk şartı tam ise yatırım olacak, kaynak yoksa bir süre disiplin dışı davranışlar görülmeyecek. Ama bu yaklaşımda hemen akla başka soru geliyor, Yap-İşlet-Devret (YİD) tipi büyük projeler ne olacak? Bu yönde en bilineni Kanal İstanbul oluyor. Bildiğim kadarıyla bu konuda Çin çalışma yapıyor ve eğer hesapları tutarsa Maliyeye ilave yük gelmeden bu proje (ve benzerleri olursa onlar,) uygulanacak.

Merak edilenler arasında şunlar var: Kur baskısı ne olur? Eğer ekonomik saldırılar varsa bunlar devam ederse ne tedbirler öngörülüyor? Petrol ve gaz gibi enerji giderler konusu var ve bunlar döviz artışından etkileniyor. Dolayısıyla dış dengeler nasıl okunacak ve tedbirler alınacak?

Bu bakışla denebilir ki dengeli, disiplinli ve değişimi öngören yeni bir anlayış var. Hep beraber uygulayacağız, biz istersek tatbik edilebilirliği artacak. Örneğin dövizle ev alıp satmayacak olan biziz, vergi beyannamelerimizde hile hurda olmayacak, ev aldık diyelim, fiyatını tam göstereceğiz, vs. Devlet yanlış yapana ceza kestikçe belki bizdeki anlayış da yenilenir, disipline olur, değil mi?

Merak edenler rakamlara bakabilirler. Aşağıdaki tablolarda sunulmuştur.

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

ÖNCEKİ YAZI

Önce Türkiye!

emlakta-firsatcilik
DİĞER YAZI

Emlakta Fırsatçılık

Ekonomi 'ın son yazıları

357 views

Küresel Kapitalizmin Vizyonu İçinde

Keşifler, sanayi devrimleri, Aydınlanma, Rönesans ve Reform Hareketleri, Fransız İhtilali, ulus devletler ve derken hızla bugünlere gelen insanın serüvenine çok farklı yaklaşımlarda bulunanlar var. Bugünden Sömürgeciliği, Emperyalizmi ve Orta Çağı yeniden hatırlatan yazarlar var. Her şey bir yana, her yaşanan gün, hatta saniye, 8 milyarlık dünya için çok değerli!
428 views

Kapitalizmin Kritiği

Güncel konulara ve kavramlara bakarak, kapitalizm gerçeğini, yaşananları, ülkelerin, politikacıların ve entelektüelin durumunu irdeleyelim. Gerçekleri, yanılmaları ve kritikleri gözden geçirelim.
500 views

BRICS Hakkında

Güney Afrika'da 22-24 Ağustos tarihlerinde BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) liderler zirvesi 15nci toplantısı gerçekleşiyor. Şimdi önemli soru ortak para birimi olacak mı? Bunu göreceğiz. Ancak böyle bir karar olsa nasıl mümkün olabilir, tarifini yapalım.
1.2K views

ABD’nin Jeo-politikası ve Küresel Ekonomideki Baskısı

Küresel ekonomik şartların aşırı derecede değişiklik göstermesinin mantıklı bir açıklaması olmalıdır. Rastgele gelişmelerin yaşanması şeklinde açıklamalar ve büyük ekonomilerin bunun üzerine politika üretmeleri pek kabul edilebilir değildir. 2008’de başlayan olumsuz dalga Covid-19'dan sonra, bugün Ukrayna’daki savaşın getirdiği olumsuz ekonomik şartları da geçti, gelişmeler salt politika deyip bakılamaz noktada, bugün Ukrayna'da bir savaş oluyorken, Hint-Pasifik’te hemen her an bir provokasyon ile şartlar gerginleştirilmektedir. Normal ekonomi yaklaşımlarıyla "normal, birbirini tetikliyor," şeklinde açıklanabilecek olumsuz ekonomik gelişmelerle, özellikle ABD kaynaklı jeopolitik ve jeostratejik girişimlerle, daha da derin sorunlar olmaya dönüştürülmektedir.
1K views

Global Inflation and Geopolitical Situation

Today we focused on the Ukraine issue. On the other hand, we have a big global problem, related to the economy. We do not talk about the relevance of these negative economic developments to the sanctions imposed on Russia, because the world wants this war to end. So who is making sacrifices or will make more, how will the atmosphere of Post-Ukraine develop?
DÖNBAŞA

Okumadan Geçme