Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Sonunda Rusya ne yapmak istediğinin ipuçlarını vermeye başladı. Ama ne zaman? Savaş başlayalı bir ay geçti, istediklerini elde edemediğini kendileri de kabul ettiler ve dünyaya “ben safhalar halinde plan yapmıştım, ilk safha tamamlandı,” gibi mesaj vererek. Kendilerine göre haklı nedenleri vardır, ancak işin başından bu yana, “ben olsam böyle yapardım” diye yazdım, çizdim. Sonunda Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamalarından ve gösterdikleri haritalardan anlaşıldı ki, bir kez daha kendimize güvenmekte haklıymışız, çünkü “ben olsam şöyle yapardım,” dediğim planı, Rusya ekranlarında benzer şekillerde de olsa resmedildiğini gördüm. Rusya için bir ay kayıp zaman! Peki kim kaybetti? Rusya; ama esasında dünya. Kazanan var mı? ABD ve İngiltere. Başka türlü ayrıntılarla açıklanır mutlaka ama en başta ortaya çıkan tablo budur.
Rusya’nın brifingine dönüp verdikleri bilgileri değerlendirelim, zira bunlar önemlidir, kendilerinden alınan bu ipuçları, bundan sonra yapabilecekleri hakkında da tahmin yapmamızı kolaylaştırır.
Esas delil Safha-I’i gösteren haritadır. Bu haritada Ruslar Ukrayna topraklarında ilerleme sağladıkları alanları işaret etmekteler. Haritanın doğusunda Luhansk ve Donetsk bölgeleri işaretli ve buranın özerkliğini istemekteler. Şimdi, “yapmak istediğimiz bu” dedikleri Donbass’ı almak (genel olarak Donbass diyelim).
Kremlin (Sergei Rudskoy), Ukrayna’da “özel operasyon” olarak nitelendirdiği operasyonun Donbass’ı tamamen “kurtarmak” için tasarlanmış yeni bir aşamaya girdiğini söyledi. Buradan çıkarılacaklar: 1) Bu harekatın adı: Özel Operasyon. 2) Amacı: Donbass’ı kurtarmak.
Peki bu zamana kadar harekatın adı ve amacı neydi? Bilinmemektedir. Ben buna kayıp zaman dedim. Ama Rusların tam işgal planları suya düşmüş, buna tarih önünde tanık olmaktayız.
Sergei, “Operasyonun ilk aşamasının ana hedefleri yerine getirildi. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin askeri kapasiteleri önemli ölçüde azaltıldı, bu da çabaların asıl amacımıza, yani Donbass’ı özgürleştirmeye odaklanmasını sağlıyor.” Sergei, önce ülke çapında Ukrayna askeri kapasitelerini hedef almayı seçtiklerini söyledi. O halde (Ruslar adına söylüyorum) plan şöyle olmalı: 1) Ukrayna askeri kapasitesini yok et, 2) Donbass’ı rahat özgürleştir. (Şimdi kendi adıma söylüyorum,) Ancak bu yeterli bir harekât planı açıklaması olamaz! Olsa olsa retoriktir.
Sergei, Başkent Kiev de dahil olmak üzere diğer şehirlerin hedef alınmasını, Ukrayna ordusunun dikkatini dağıtma stratejisinin bir parçası olduğunu ifade etti. Bir askeri uzman olarak, böyle bir mazeretin açıklanmasını talihsizlik olarak görmekteyim. Ama en azından bundan sonra sağa sola taarruz gerçekleştirirlerse bunun “dikkat dağıtmak” ile ilgili olduğunu anlayabiliriz.
Sergei, Rus birliklerinin Kiev’in yanı sıra kuzeydoğuda Kharkiv, Chernihiv ve Sumy ve güneybatıda Mykolayiv’i engellemeyi başardıklarını ve güneyin bazı kısımlarını kontrol altına aldıklarını söyledi. Böyle yapmak, Ukrayna ordusunun dikkatini dağıttı ve Donbass’ta direnme yeteneğini sınırladı. Rudskoy, Kiev, Kharkiv, Sumy ve diğer kuşatma altındaki kasabalara atıfta bulunarak, Sergei, “Onlara saldırmayı asla planlamadık” dedi.
Hayır! Her taarruzun ciddi bir açıklaması olmak zorundadır. Burada bugüne kadar yapılanlar yanlış kabul edilmiş olabilir. Bundan sonra da özellikle top, uçak ve füze taarruzları görülecektir. Bunlar Ukrayna ordusuna yönelik çeşitli hedefler olacaktır. Hedef kategorilerine göre anlamları olacaktır. Bu taarruzların amacı, Ukrayna’nın direncini ortadan kaldırmaktı ve teslim olmalarını sağlamaktı.
Elbette Ukrayna büyük ölçüde zayıf düşer ise Donbass özgür de olur, Rusya’nın egemenliğine de girer… Burada anlaşılmayan bir şey yok. Ama asıl anlaşılması gerekeni Sergei açıklamıyor! Şöyle olmalıydı: İşler yolunda gitmedi, Kiev’i almak ve ülkeyi büyük ölçüde işgal etmek istedik, bu bir tür Yıldırım Harekâtı idi, olmadı, şimdi biz de Donbass asıl hedef diye söyleyelim, siz de inanın…
Ama dünya gözlüyor, bir Rus Tugay Komutanı, kendi askerleri tarafından katledildi mi, edilmedi mi? Sergei bunu açıklayamaz.
Peki Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu kalp krizi geçirdi mi?
Ukrayna Kara Kuvvetleri Kurmay Başkan Yardımcısı Oleksandr Gruzevych’e göre, Ukrayna ordusu Kiev’de karşı taarruza geçti. Bu açıklamaya göre, Irpin, Lutizh ve Makariv hariç, Kiev’in kuzeydoğusunda kontrol yeniden Ukrayna eline geçirildi. Rusya birlikleri ise Irpin’i ve Lutizh’i bombalıyor. Şimdi böyle haberler var, gerçekten Rusya topyekûn geri çekilme içinde mi?
Yine Pentagon bilgisi, Ukrayna’nın Rus savaş gemisine saldırısı doğrulandı.
Financial Times yazdı; İstihbarat tahminlerine göre Rusya’nın Ukrayna’ya 10 yeni taktik tabur göndereceği açıklandı. Gürcistan’da birlik kaydırıldığı açıklandı. Pentagon’a atfedilen bir benzer açıklama, Rusya, Gürcistan’dan Ukrayna’ya nakletmek için askerlerini geri çağırıyor. Bu da göstermektedir ki Rusya’nın Ukrayna sahasındaki mevcut birlikleri başarısız olmuştur.
Vladimir Putin’in işgal gününde, “Ukrayna topraklarında hüküm süren rejimi” devirmeye kararlı görünmüştü. Hatta Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ndeki Rus sempatizanlarının olabileceğini, bunların Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’i darbeyle görevden alabileceğini açıklamıştı. Bu brifinge bakılırsa; 1) Zelensky yerinde oturuyor, 2) planlandığı gibi, Sert Güç ile Ukrayna’da büyük bir şok yaratıp Kiev’de bir darbe gerçekleştirilemedi.
Daha önce analizlerimde açıkladım, Ukrayna direndi, hem kimsenin beklemediği şekilde. Rusya lojistik, taktik, bir sürü hata yaptı. Rusya’nın savaş için iyi bir mevsim seçmediği, lojistik sorunlarının fazla olduğu, harekât planlarının siyasi hedefini/hedeflerini karşılamak için yetersiz kaldığının anlaşıldığını ifade ettim. Buna karşılık Ukrayna’nın; iyi bir savunma yaptığı, coğrafyayı iyi kullandığı, lojistik hatları istismar edebildiği, Rusya’yı şehir savaşına çektiği, Batı’dan aldığı desteği (hafif silahlar ve güdümlü roketler, istihbarat, vs.) iyi kullandığı, anlaşılmaktadır.
Ayrıntılar için Bakınız:
New York Times da yazdı, dün karşı taarruzla Kherson’un bir miktarının tekrar Ukrayna eline geçmesi gayet ilginç bir gelişmedir. Bu durum, Rusya’nın stratejik Odessa limanına bir taarruz başlatmasını güçleştirir.
Ukrayna Genelkurmayı’nın açıklaması, “Rusya saldırı gücünü yenilemek için Belarus’a yeni birlikler transfer etti. Karadeniz’den 4 Rus savaş gemisi Kerç Boğazı’nı geçerek Azak Denizi’ne girdi.” Ne olabilir? Bu gemiler Odessa açıklarından gelip ikmal sonrası tekrar görev yerlerine dönebilirler.
Başka kaynaklardan gelen bilgi neydi? Örneğin Financial Times, ISW’ye dayanarak benzer haritalar vermektedir. FT’nin haberinin açıklaması şu şekilde: “Rusya, Ukrayna’daki taarruzunun ‘yeni bir aşamaya’ girdiğini ve şimdi Donbass bölgesine odaklanacağını ve Moskova’nın ülkenin diğer bölgelerindeki saldırıları azaltabileceğini öne sürdü.”
Joe Biden’a Belçika ve Polonya ziyareti sırasında eşlik eden bir ABD’li yetkili, ABD’nin Rusya’nın açıklamalarını yeni olarak değerlendirmediğini ve taktik olarak değişen bir şey olup olmadığına bakması gerektiğini söyledi.
Pentagon yukarıda ifade edilen Donbass’ı özgürleştirme denen planın devreye konduğunu doğruladı. İlave olarak, Ukrayna’ya daha fazla ABD askeri yardımının Kiev’e yola çıktığını açıkladı. Gürcistan’dan da Ukrayna’ya malzeme gideceği bildirildi. Askeri birlik gidiyor ise bunların organik silahları da beraberinde olacak anlaşılıyor.
Sergei Rudskoy’un sunumundan bir de tablo vardı. Aşağıda da görülen bu tablo, değişik sınıftan Ukrayna askeri teçhizatının kaçının vurulduğunu sayısal ve oransal bakımından vermektedir. Bu tabloya göre örneğin 36 adet Bayraktar TB2’den 35’inin tahrip edildiği ve başarının %97 olduğu görülmektedir.
Diğerlerine de bakalım: 260.000 personelden (toplam) 60.000’i (ortalama %7); 2.416 adet tanktan 1.587’si (%65); 535 adet ÇNRA’dan 163’ü (%29); 1.509 adet toptan 636’sı (%41); 152 adet askeri uçaktan 112’si (%73); 149 adet helikopterden 75’i (%50); 180 adet S-300 ve BUK M1 füze sisteminden 148’i (%82); 300 adet radar istasyonundan 117’si (%39) imha edildi gösteriliyor. Bu tabloda Batı’nın yardımla verdiği tank-savar Javelin veya uçaksa-savar Stinger gibi güdümlü füzeler yer almamaktadır. Halbuki Ukraynalı yetkililer büyük oranda savaşı bunlarla kazandıklarını ima eden konuşmalar yapmaktadırlar.
Gelelim ben ne demiştim meselesine. Bu neden önemli biliyor musunuz? Bir şeyi diğer bir şeyle, yani bir referansla, mukayese ederseniz ne olup bittiğini anlarsınız. Görüşüme göre benim en sağlam referans noktam kendi çizdiğim çerçeve idi. Buna göre, harekât başladı ve bakalım Rusya ne yapacak dedim, hatta Batı kaynaklarına biraz baktım, neredeyse Rusların Kiev’e yönelik Yıldırım Harekâtı sonuçlanacak gibiydi! Araya soğuk zamanlar girdi, Ruslar durdular, o vakit hassas bir biçimde olup biteni analiz etmek zorunda olduğumu ve kendi referansımla değerlendirme yapmam gerektiğini anladım. Keşke herkes, her kurum böyle yapsa! Zira Pentagon, ISW, İngiltere istihbaratı önde giden kaynaklar ve işlerine ne gelirse öyle yazabiliyorlar, bu doğaldır.
Sonunda 2 Mart’ta televizyon programlarında sözlü olarak, 14 Mart itibariyle Politik Merkez’de yazılı olarak kendi düşündüğüm Rusya’nın Muhtemel Harekât Planını hazırladım ve sundum. Daha sonra çok kere değerlendirmemi anlattım. Bir referansım vardı ve bununla yola devam ettim. Başkaları o saydığım Batı’nınkileri ve bazıları da internete atılan renkli şekilleri takip ederek haber verircesine konuşmalar yaptılar, aslında değerlendirme, analiz, yorum değildi bunlar, kendi üsluplarına mal ettikleri ortadaki bilgileri tekrarlamaktan ibaretti.
Bugüne geldik! Harekât başlayalı bir ay oldu (24 Şubat-26 Mart); Ukrayna yaptıklarıyla, Rusya yapamadıklarıyla, biraz değişik de olsa açıkladıklarıyla, üst düzey askeri yetkili diyerek ihtiyatla açıklaması nakledilen Batı basının verdikleriyle, hepsini toplayın, ortaya çıkan ne? Peki, yine Pentagon’dan yetkili diyerek ifade ediliyor, Rusya Savunma Bakanlığı’nın dünkü brifingine bakarak, ihtiyatla bakacağız, şeklinde söylenen ne? O halde elinizde bir referansınız var ve bunları üst üste koyarak bir sonuç elde edebiliyorsanız, yeni bir değerlendirmeniz olabilir.
Rusya’nın Muhtemel Ukrayna Harekât Planı olarak verdiğim haritadaki saflarda gösterdiği Safha-I Donbass’tır. Şöyle:
Dün itibariyle Rusya Savunma Bakanlığı açıkladı ki, birinci safha bitti ve harekât devam ediyor. Nereye doğru? Henüz Donbass’ta istedikleri alanın %93’ünü almışlar, onlara bakarsak %7’lik daha harekât yapacaklar. Ardından barışa mı geçecekler? Belki şu an Ruslar bir barış için zemin yoklaması yapıyor olabilirler, bu başka. Ama askeri bakımdan bir plan varsa ve plan üzerinden ilerleme yapılacaksa, o halde Dnipro’dan geçen kuzeyden güneye (Belgorod-Kırım arası) uzanan karayoluna kadar o birinci safha harekâtı devam etmelidir (Donbass’tan Dnipro’ya kalın kırmızı okla işaretlidir). Bu arada diğer yerlerde beklenecek değil, baskı yapılmalıdır. Halen Sergei Rudskoy bunu söylemiyor mu?
Harekat devam ederse haritada işaretli ikinci, üçüncü ve dördüncü safhalar da işaretlidir ve ilgili yazıda gerekçeleri yazılıdır. Plan böyle yapılır. Bilmem anlatabildim mi? Bitirmeden tekrar edeceğim, Harp Prensipleri Yönüyle Ukrayna-Rusya Harekât Değerlendirmesi yazısında da haritayla tarif var, askeri bilimi bilen bir uzmanın prensipler yönüyle savaşa bakış tarzı ancak böyle olur.
NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.
