“Yeni bir büyük mali kriz” mi?

Küresel piyasalar George Soros’un yeni bir büyük mali kriz ikazıyla sarsıldı. Soros salı günü Paris’te bir konuşmada, “Başka bir büyük finansal krize doğru gidebiliriz,” dedi.

Soros sebep olarak şu önümüzde duran konuları sıralıyor. Ne bunlar? Brexit, Avrupa Birliği’nin varoluşsal sıkıntıları, son İtalya sorunu ve buna bağlı İtalyan tahvillerinin değer yitirmesi, mülteci krizi, popülist liderlerin işbaşında olmaları ve bunların bir türlü kemer sıkma politikalarına dönememeleri, İran nükleer anlaşması iptaliyle ortaya çıkan AB ve ABD arasındaki transatlantik güven bunalımı, doların değerlenmesine koşut olarak gelişmekte olan piyasalardan gelen negatif sinyaller, dövizdeki artış, Türkiye ve Arjantin gibi ülkelerdeki enflasyon baskısı…

Bütün bunlar konuşuluyor ama elbette bardağı taşıran son damla İtalya’da hükümetin kurulamaması oldu. Örneğin bugün Euro son on ayın en düşük seviyesine gerilemesi. Kalıcı hasarlara sebep oluncaya kadar bu gerileme sürebilir diye endişe ediliyor. İtalyan demokrasi tarihine bakarsak bu tür hükümet krizleri daha önceden de vardı. Bu defaki krizin diğerlerinden farkı, tek para birimi kullanılmasının getirdiği çok yönlü dengesizlikler.

Yetkililer Soros’a bu büyük krizden çıkmak için önerisinin ne olduğunu sordular. O da küresel bunalımdan çıkmak adına en azından Avrupa’nın bazı sorunlarını acilen çözmek gerektiğini önerdi. Soros’un AB için önerisi, şu tek para birimini kullanma zorunluluğundan vazgeçilmesi gerektiği. Bu bakımdan AB radikal bir karar almalı dedi. “Euro’nun çözülmemiş birçok sorunu var ve Avrupa Birliği’ni yok etmesine izin verilmemeli,” dedi.

Paris’te Soros’un üzerinde durduğu daha geniş konu Brexit oldu. Soros şunları söyledi: “Brexit, her iki taraf için de zarar verici bir süreçtir… Boşanma, muhtemelen beş yıldan fazla süren uzun bir süreç olacaktır. Beş yıl siyasette, özellikle de bugünkü gibi hızla dönüşen zamanlarda, bir sonsuzluk gibidir… Nihayetinde İngiliz halkının ne yapmak istediğine karar vermesi gerekiyor.”

Öteden beri konuşuyoruz. ABD sürekli başka ülkelere, özellikle Almanya’ya ceza kesiyor (özellikle otomotiv sektöründe). Trump başa geçince “America First!” söyleminin gereği olan radikal adımları attı. Büyük bir ticaret savaşı başlatıldı. Doların değerlenmesi tedbirleri alındı. FED faizleri artırma sinyalleri veriyor. Almanya ve Çin ticaret savaşı pazarlıklarının merkezine oturdu. Demir-çelik konuları… En son Çin-ABD görüşmeleri savaş için “erteleme” kararı aldı. Bu gidişle Dolar Euro’yu alt edecek. Soros Paris’te bunun habercisi gibi konuşuyor. Sonra sıra Yen’e gelir mi dersiniz? Dünyanın değişik gelişmekte olan para birimleri kendi aralarındaki ikili ticarette milli para birimi kullanımını görüşüyor. Son olarak St. Petersburg’da Putin de bu bağlamda bazı açıklamalar yapmıştı. Türkiye bütün bu gelişmelerin neresinde?