Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Balkanlar’da neler oluyor? ABD, Dedeağaç’a asker ve askeri malzeme yığdı, bunun anlamı ne?
Anlaşılan o ki Haziran ayında karşılıklı görüşen Joe Biden ve Vladimir Putin Ukrayna meselesi üzerine anlaşamamışlar. ABD, Rusya’nın Kırım’daki işgaline son vermesini istiyor. Şimdi de bunun temini yolunda stratejik baskısını artırıyor, çok yönlü faaliyetler içerisinde: Askeri tatbikatlar ve yığınaklanmalar, yeni askeri anlaşmalar, NATO’nun bölgeye tevcih edilmesi, diplomasi…
O halde anlaşmazlıktaki ve hareketlenmedeki temel çatışma noktası Ukrayna’dır. ABD, Ukrayna’nın NATO’ya dahil edilmesi sürecini ileri noktalara taşıdı. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise “Eğer Ukrayna NATO’ya girerse bunun bedeli olur,” dedi.
ABD ve İngiltere, Ukrayna’da NATO tesisleri için girişimlerini tamamlamak üzere. (Bkz. Kırılma-15)
Dün Brüksel’de NATO Dışişleri Bakanları toplantısı başladı. Öncesinde Rusya ile ilgili bir konu var. NATO Genel Sekreteri Jean Stoltenberg, NATO ile Rusya arasındaki karşılıklı akreditasyon iptali ve temsilcilik kapatılması kararını açıkladı, “Rusya’nın NATO nezdindeki temsilciliğinin faaliyetlerini durdurma kararını üzüntüyle bildiriyoruz,” dedi. Buna karşılık Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “NATO’daki misyonumuzu askıya alıyoruz, gerekli olursa Brüksel’de Büyükelçiliğimiz üzerinden irtibata geçebiliriz,” dedi. (Bkz. Kırılma-14)
NATO’nun nükleer kapasitesini tekrar önemsemesi en başta Rusya ile ilgilidir.
Dün İtalya’da 14 NATO ülkesi katılımıyla Nükleer Darbe Tatbikatı (Steadfast Noon 2021) icra edildi.
Mart 2021’de geçen yıldan kalan Soğuk Savaş sonrası en büyük tatbikat Defender Europe-21 gerçekleştirildi. Tatbikat alanı Doğu Avrupa ve Bakanlar idi. ABD, Dedeağaç’a bir kısın askeri malzemeyi yığdı. (Bkz. Karadeniz’de Gerginlik ve Türkiye’de Siyaset)
Mart 2021’den bu yana Karadeniz’de nükleer kabiliyetli stratejik bombardıman uçaklarının uçuşlarına tanık olundu. Önceki gün de yine B-1B tanker uçağından yakıt almak suretiyle mini bir tatbikat yaptı. Rus uçakları (2 adet SU-30) da bunları uzaktan izledi (askeri anlamda, önledi).
Havada olanların yanı sıra Karadeniz’de de gövde gösterileri olmaktaydı. İngiliz savaş gemileri ile Rus savaş gemilerinin Kırım bölgesindeki sürtüşme hatırlanacaktır. (Bkz. Rusya-İngiltere Gerginliği)
14 Ekim’de ABD ve Yunanistan, Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması (MDCA) imzaladı ve Ortak Diyalog açıklaması yaptı. ABD’nin Yunanistan’daki askeri üsleri belirlendi: Pire Limanı, Girit-Sauda Üssü, Dedeağaç Üssü ve Larissa-Stefanovikeio Üssü. (Bkz. Kırılma-8 ve Kırılma-9)
Bu yıl önümüzdeki ay yine kapsamlı bir tatbikat yapılacak. Macaristan, Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan ülke alanları kullanılacak, NATO ülkeleri ama başta ABD ve İngiltere bu bölgede olacak. Dün büyük bir taşıma gemisi Dedeağaç’ta askeri malzemeleri indirmeye başladı.
Tatbikat ve sonrası şöyle gelişebilir: Tatbikata satıh unsurları, uzay ve siber unsurlar, deniz ve hava unsurları dahil olacak. Tatbikat yapılacak, ama bir kısım askeri malzeme yeni yerlerine götürülüp bırakılacak. Bu kez Karadeniz’e ABD savaş gemileri girebilir.
Geçtiğimiz hafta ABD Hava Kuvvetleri’ne bağlı 336. Filodan 15 adet F-15E savaş uçağı ve bunlara ait yer sistemlerini taşıyan C-17 kargo uçakları Yunanistan, Larissa Hava Üssü’ne intikal etti. (Bkz. Kırılma-6)
Bir nokta daha var ilave etmemiz gerekiyor: ABD ile İsrail, 2013 yılında kendi Doğu Akdeniz (East-Med) planlarında anlaşmaya varmışlar. Buna ABD ve İsrail arasında yapılan “Bölgesel Strateji Anlaşması“ dendi, ama kısaca EastMed idi (East Mediterranean, Doğu Akdeniz). Bu anlaşma, ABD, İsrail ve Yunanistan (buna Güney Kıbrıs ta dahil), Levant bölgesinden Balkanlar’a kadar olan ABD savunma hattının yeni oluşumunun ilk sinyali idi. Geçmişten günümüze gelişmeleri bu kapsamda düşünmek gerekir. (Bkz. Türk-Amerikan İlişkilerine Stratejik Bakış)
Hatta geçtiğimiz günlerde İsrail’de gerçekleştirilen yeni Blue Flag-2021 tatbikatına dahi bu kapsamda bakılabilir. Bu tür bayrak tatbikatlarının amacı stratejik mesaj vermek amaçlıdır.
Türkiye nerede? ABD bölgemizde esasen İsrail ve Yunanistan ile hareket etmeyi seçti. Türkiye’yi gri ülke olarak görmektedir. ABD tarafından Türkiye’nin savunma faaliyetlerinde Rusya ile angajmanda olduğu değerlendirilmektedir.
NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.
Gürsel Tokmakoğlu
