Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Fırat Kalkanı Harekatı başarıyla devam ediyor. Cerablus kısa sürede Türk askerinin desteği ile ÖSO (Özgür Suriye Ordusu) tarafından ele geçirildi. Şimdi tahkim ediliyor, asker ve sivil yerleşmeler söz konusu olacak. Kısa sürede bu tahkimat biter. Türk sınırına yakın Azez, Mare ve Cerablus bölgesi ÖSO’nun kontrolüne geçecek. Türk sınırı emniyetli olacak. Peki sonra hedef ne olacak? Bu yazı operasyonun tamamına yönelik bir değerlendirmeyi kapsamaktadır.
DAEŞ (IŞİD) esasen El Bab’a indi ve Halep yolunu kesiyor, şu an başı sıkışırsa derinliklere, Rakka istikametine daha rahat çekilip kendini emniyete alabilecek bir noktada. Teröristler de El Bab’ı tahkim ediyor. Burayı kaybetmek istemeyecekler.
PYD/YPG’nin ana hedefi Fırat’ın batısına geçip Afrin-Menbiç koridorunu bağlamak idi. Şimdi bölgeye Türk askeri girdi ve ABD diplomatik baskısını sürdürüyor. Türkiye sınırı PYD/YPG’nin bu bağlantısına imkan vermeyecek. PYD/YPG daha güneyden bu bağlantıyı zorlamak isteyebilir, diye fikir ileri sürenler var. Bu durumda PYD/YPG’nin hedefi El Bab’ı ele geçirmek olmalı, ancak devreye Türkiye girdi, şimdi değişen bir durum var.
Esad yönetimi Halep’i DAEŞ’ten korumak için El Bab’ın kendi kontrolünde bulunmasını isteyecektir. Eğer Esad yönetimi bu bölgede İran ve Rus birliklerinden destek almayı sürdürüyor ise bu koalisyonun ana hedefi de El Bab olabilir.
Bu durumda asıl kritik nokta El Bab’tır. Türkiye-ÖSO Koalisyonu, PYD/YPG, Esad-Rus-İran Koalisyonu ve DAEŞ için ortak hedef kent El Bab’tır.
Türkiye bu alana girdi ve hedeflerini açıkladı: Suriye’nin toprak bütünlüğü, sınırın teröristlerden temizlenmesi. Bu hedefin kalıcı biçimde elde edilmesi hiç de kolay değil. Şu anki sınıra yakın Azez-Mare-Cerablus kuşağı bu hedefi elde etmeye yeterli midir? Türkiye için terörist olarak işaret edilen unsurlar DAEŞ ve PYD/YPG’dir. Türkiye PYD/YPG’nin Fırat doğusuna geçmesini istiyor. Bu Menbiç’in boşaltılması anlamına geliyor. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın Türkiye ziyaretinde bildirdiği gibi PYD/YPG Fırat doğusuna geri çekilir ise önemli bir sorun ortadan kalkmış olacaktır.
ABD Dışişleri Bakanı John Carry 25 Ağustos günü yaptığı bir açıklamaya göre PYD/YPG Fırat doğusuna çekilecek. Bu çok önemli bir konudur ve Türkiye’nin önünün açılması anlamına gelmektedir.
O halde ara konu Menbiç’in PYD/YPG tarafından boşaltılıp ÖSO’ya devri olabilir. Salih Muhsin’in tavrına bakılır ise bu öyle kolay görünen bir konu değildir. ABD’nin, Rusya’nın ve Barzani’nin Salih Muhsin’i ikna etmesi sürecini ve YPG’nin bölgeyi boşaltmasını takip etmek gerekiyor. Belki başka bir çözüm bulunur. Bu bölge Rusya’nın devreye girmesi ile yeni boyut kazanır. Bilindiği gibi PYD’nin Rusya’da ofisi vardır. Her şeye rağmen Carry’nin beyanı sonuç verir ise konu Rusya’ya da kalmadan halledilebilir. İlk açıklamalar YPG’nin Rakka harekatı için yeniden tertiplenme içine girecekleri doğrultusundadır. Bu tip açıklamalar Fırat doğusuna geçme anlamı taşıyabilir.
Eğer PYD/YPG çekilir ve Menbiç ÖSO’ya devredilirse bu durum harekatın hedefini El Bab’a doğru çevirmek açısından elverişli bir durum yaratır. Süre verenler var, Eylül başına kadar bu çekilmenin olacağı söylenebilir. ABD’nin de destek verdiği Türkiye önce zırhlı birlik sevkiyatını tamamlayacak zamanı kazanacaktır. Bu arada YPG’nin çekilmesi takip edilecektir. Ara hedef olan Menbiç’te güçlenme süreci elde edildikten sonra Türk birlikleri ÖSO ile birlikte harekatın askeri-nihai hedef olan El Bab’a yönelebilir. Eğer El Bab Türkiye-ÖSO güçleriyle DAEŞ’ten temizlenir ise bu bölge Türkiye açısından barışın tesisine kadar geçici tutulacak asıl hedef bölgesi olacak.
O halde ABD ve Rusya başta olmak üzere Esad yönetimi, İran vs. barışa çabalayan aktörler için asıl hedef nedir? DAEŞ’in kalesi konumundaki Rakka’dan arındırılması herkes için en önemli bir konudur. Türkiye’nin belirtilen Al Bab’ı tutması ile Halep güven altında kalacaktır. Diğer bütün unsurlar Rakka’ya altın vuruş için hazırlıklarını tamamladığında koalisyon DAEŞ’e saldıracaktır. Rakka’dan çıkarılan DAEŞ Deyr Ez Zur yolu ile Irak’a püskürtülecek sonra konu Musul bölgesinden temizlik aşamasına geçecektir. Halen İKBY bölgesinde Türk askeri vardır ve Barzani birliklerine eğitim sürmektedir. Demek ki Türkiye başka bir alanda da sorumluluk üstlenecektir ve Barzani bunun için Ankara’dadır.
Rakka’dan operasyonundan sonra Suriye hakkında devam eden Cenevre görüşmeleri bağlamındaki diplomatik süreç daha da hızlanacaktır. Bu durum ABD-Rusya/İran-Suudi Arabistan/Katar-Türkiye açısından Esad’lı geçici dönemin ardından bir seçim süreci başlatılacak ortam hazırlanacaktır. Yapılan planın ana hatları bu olabilir. Bu süreç en az iki aylık süreci bulabilecek bir konudur.
Bu plan Türkiye’nin belirttiği harekat hedeflerinin elde edilmesini sağlamaktadır. Türk askeri bölgeyi bu süreç tamamlandıktan sonra terk edebilir.
