Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Rusya ve Ukrayna arasında süren savaşı her yönüyle incelemeye ve savunma alanındaki bazı önemli kavramların değişen mahiyetini açıklamaya devam ediyoruz. Bu kapsamda size öncelikle stratejik ve çeşitlilik yönleriyle öne geçen caydırıcılığı açıklayacağım. Burada sunacağım görsel bir analiz yardımıyla size, ihtiyacınız olan mukayese parametreleri üzerinde Ukrayna’nın ve Rusya’nın başarısını veya tam tersine zaaflarını işaret edeceğim.
Bundan böyle “caydırıcılık” modern güç mücadele veya küresel rekabet konularında birinci derecede önemli olan “stratejik” hedef ve kapasitedir. Caydırıcılığın sadece sert güç (konvansiyonel ve kitle imha silahları) kapasitesiyle üstünlük sağlamaya yetmediği bir dönemdeyiz. Dördüncü Sanayi Devrimi gereği, Bilgi veya Dijital Çağ imkanları güç mücadelesinde caydırıcılığı çeşitlendirmiştir. ABD, bu durumun farkında olarak ulusal stratejisi ve uygulayacakları doktrini geliştiren başat ülkedir.
Öyleyse bundan böyle küresel mücadelede yer edinmek isteyen güçlerin caydırıcılığını stratejik bakışla çeşitlendirmesi şarttır ve esasen mücadelesini bu alanda somutlaştırmış olacaktır.
Başat güçlerden olan ABD ve Rusya arasında caydırıcılık yönüyle bir mukayese yapalım. Kolaylık olması açısından her ne kadar burada ABD olarak kodlasam da ABD’yi ortakları ile beraber düşünmemiz gerekmektedir. Zira ABD, Biden Doktrini’ne bağlı şekilde “İttifak ve Ortaklıklar” ile 2020’de güç bileşimini artırdı ve caydırılık kapasitesini en üste taşıdı. Biden, G7, NATO, AB ve AUKUS ile gücünü tazeledi.
ABD, konvansiyonel güç, nükleer, biyolojik ve kimyasal güç, teknoloji, askeri ve politik strateji uygulamamaları, akıllı güç uygulaması, siber-uzay uygulamaları, siber, düzensiz, gölge ve istihbarat savaşları, lojistik, komuta ve iletişim güç ve ekonomik savaş bakımlarında 3 üzerinden verilen puanlamayla toplam 45 puan alabilirken; Rusya, toplam 29 puan alabilmektedir. Rusya en bariz şekilde akıllı güç uygulamasında stratejik seviyede geridedir. Politik stratejisi, siber-uzay kabiliyetleri, lojistik, komuta ve iletişim, güçlülük bakımından ABD’ye göre geride kalmaktadır. ABD’nin ortaklarıyla beraber uyguladığı Ekonomik Savaş, Rusya’da zamanla daha kalıcı etki yapacak seviyededir.
(Bu tabloda bazı detaylar yer almıyor. Örneğin Düzensiz Savaş ile Siber Savaş bir arada ise buna Hibrit Savaş denir. Diğer yandan önemli ölçüde etkili bir Enformasyon Savaşı yapılıyor. Bu Enformasyon Savaşı’nı Siber Savaş içinde görmektesiniz. Her ne kadar Ekonomik Savaş dense de ABD resmen 2017’de kanunun çıkardığı CAATSA uygulamalarına ilave olarak ortaklarıyla hemen her alanda Rusya’nın alanını daraltan izolasyonlar uygulamaktadır…)
Şimdi gelelim harekata, başka ifadeyle operasyona. Bu operasyon “Rusya-Ukrayna Savaşı” olarak da isimlendirilmektedir. Ancak Rusya’nın açıkladığı ifade kitabi açıdan doğrudur, onlar buna “Özel Operasyon” demektedirler. Zira asıl savaş veya mücadele daha geniş alandadır.
Rusya ve Ukrayna’yı harekat ölçüsünde mukayese edelim. Karşılaştırma operatif seviyeyi gösterdiği nedenle, bu kapsama girmeyen belli konuları ele almadım. Olması gerekenler çerçevesinde, Rusya toplam 21, buna karşılık Ukrayna toplam 18 puan alabilmektedir. Eğer Ukrayna tarafı, ABD ve ortaklarından destek almasa idi bu fark daha fazla olacaktı. Rusya, puan olarak 18 iken, Ukrayna’nın (örneğin) toplam puanı 10 kadar ve harekatın seyri buna göre daha başka olacaktı.
Ukrayna destek almasına rağmen, eğer Rusya’nın lojistik, komuta ve iletişim, askeri ve politik uygulamaları (ondan beklendiği ölçüde) daha yüksek olsa idi sonuç yine başka gelişecek ve belki de düşünüldüğü gibi harekat birkaç günde sonuçlanacaktı.
Ancak şu an harekat yavaş ilerliyor. Arada Rusya’nın başarısızlığından dolayı yaklaşık kaybedilen bir ay gibi bir süre var. Harekat 24 Şubat’ta başladı; 25 Mart’tan itibaren Rusya yeniden tertiplenmeye gitti. Harekat hedefini netleştirdi. Halen belli bir Ukrayna toprağında ilerlemesini sürdürüyor. Ukrayna şehirlerine, askeri ve sivil altyapısına, direniş noktalarına etkisini sürdürmektedir; dolayısıyla ağır yıkım söz konusu olmaktadır.
Bu durumun göstergesi olarak, Rusya fazla miktarda kayıp vermiştir. Vladimir Putin tarafından dahi kayıpların yüksek olduğu açıklanmıştır.
Bugüne kadar çeşitli stratejik, operatif ve taktik mukayeseler yaptım. Şimdi de bu derli toplu mukayese tablosu ile durumu net bir biçimde gözlerinizin önüne sermek istedim. Konvansiyonel bakımdan harekatın içindeki özel konulara dahi değinmek söz konusu olabilir. Örneğin Moskva Kruvazörü’nün batması dahi başlı başına “destek alan Ukrayna” ve “zaafiyeti yüksek Rusya” arasındaki mukayesenin neticesinde kolaylıkla açıklanabilir bir örnektir.
Sonuca gelelim. Bu başat güçler-arası mücadele içinde Ukrayna-Rusya Savaşı (harekatı) değerlendirilirken, askeri ve stratejik bakış açılarının dışında kalan birçok konu da öne sürülmektedir. Halbuki günümüzün caydırıcılık ve mücadele biçiminin ne olması gerektiğini araştıranlar açısından sunulan bu bakış açısı bir rehber niteliği taşımaktadır. Çünkü, sert güce başvurmadan bir başat güç rakibini ne şekilde alt ediyor, kullandığı parametreler neler, bunlar açıkça görülebilmektedir. Hatta strateji ve doktrin ne denli önemli, bu dahi kolay ifade edilebilir olmaktadır.
NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.
