ABD’nin Doğu Akdeniz Kanun Tasarısı

Amerika Birleşik Devletleri’nde Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio ve Demokrat Senatör Bob Menendez “Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji İşbirliği Kanunu” tasarısını Kongre’ye sundu. Bu tasarıda, Doğu Akdeniz’de İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs arasında kurulan enerji ve güvenlik ortaklığına tam destek verilmesi öngörülüyor. Bu konunun detaylarına bakalım. Zira çok önemlidir. Sadece İsrail’in, ABD’nin ve Türkiye’nin değil, buradan hareketle diğer ülkelerin de Doğu Akdeniz’deki çabalarına dair belirgin bir sonuç çıkartalım. Nereye gidiliyor, neler olabilir? Bilmemiz gerekiyor!

Tasarı:

Tasarısı ABD’nin Doğu Akdeniz’deki uzun dönem stratejisini yeniden şekillendirmeyi hedefliyor. Bu kapsamda 1987 yılından beri yürürlükte olan Kıbrıs’a silah ambargosunun kaldırılması öngörüyor.

Senatör Menendez şöyle dedi: “Amerika Birleşik Devletleri’nin Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail’le güçlü ve gelişen ilişkileri sayesinde Doğu Akdeniz’deki çıkarları önemli boyutlardadır. Bu ülkeler arasında son yıllarda enerji eksenli gelişen işbirlikleri daha geniş kapsamlı bölge güvenliği, ekonomi ve enerji ile ilgili işbirliklerine kapı aralamıştır. Birleşik Devletler’in bu işbirliğini derinleştirmek ve Doğu Akdeniz’i daha güvenli hale getirmek ve bu işbirliğini kullanmak için devreye girme zamanı gelmiştir. Bu tasarı barış, refah ve uluslarımızın güvenliği adında ortak çabalarla bu dostluk ilişkilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.”

“ABD’nin Kıbrıs’ta Türk ve Rum kesimlerine birlikte uyguladığı ambargoya rağmen adada 40 bin Türk askerinin bulunduğu ve bir kısım Amerikan menşeli silahların burada kullanıldığı,” vurgulanan tasarı hakkında Rubio da; “Güney Kıbrıs’a uygulanan silah ambargosunun kaldırılması ve Yunanistan’a askeri desteğin arttırılmasıyla bu tasarının bölgedeki kilit ortaklarımızın istikrarına daha kapsamlı bir yaklaşım sağlayacaktır,” dedi.

Rubio ve Menendez imzalı tasarıda öngörülen diğer düzenlemeler şöyle:

• ABD, İsrail, Yunanistan ve (Güney) Kıbrıs arasındaki enerji işbirliğini arttırmak için “Birleşik Devletler-Doğu Akdeniz Enerji Merkezi”nin kuruluşuna onay verilmesi,
• Yunanistan’a 3 milyon dolarlık askeri destek sağlanması,
• Yunanistan ve (Güney) Kıbrıs’a ikişer milyon dolarlık askeri eğitim desteği sağlanması,
• Beyaz Saray’dan Kongre’ye Doğu Akdeniz’deki ülkelerle kapsamlı enerji ve güvenlik işbirliği stratejisi ve bölgedeki Rusya ve diğer ülkelerin zararlı aktiviteleri hakkında rapor sunmasının talep edilmesi,

Tasarıya Destek:

Ayrıca Amerikalı Yahudi ve Yunan lobilerinden tasarıya yoğun destek sağlanacağı beklenmektedir. Amerikan Yahudi Komitesi (AJC) ve Helenik Amerikan Liderlik Konseyi (HALC) yaptıkları yazılı açıklamayla bu tasarıyı memnuniyetle karşıladıklarını duyurdular.

Aslında hesap kitap yapılmış, ne verileceği, programın ne olduğu, bütçesi vs. belli. Sadece bu husuta prosedür tamamlanmış olacak. bu demektir ki Doğu Akdeniz’de ABD varlığı kalıcı hal alıyor. Bu nedir?

Doğu Akdeniz’de Durum:

ABD bugüne kadar İncirlik dahil çevredeki askeri üslerde bulunan kuvvetleriyle ve 6. Filo ile Doğu Akdeniz’de güvenlik amaçlı ve caydırıcı rolünü sürdürmekteydi. Neden Güney Kıbrıs? Halen İngiltere’nin adada 2 askeri üssü bulunmaktadır. Yakın zamanda Fransa da Rumlardan yetki alarak bölgeye askeri birlik konuşlandırmıştır. Fransa sebep olarak Suriye meselesini göstermiştir. Aynı zamanda ABD de bölgede bir askeri üs kurma niyetini Rum tarafına beyan etmiştir. Bu konuda hazırlıklar sürmektedir. Bu durum devam ederken İsrail, Yunanistan, Güney Kıbrıs, Mısır ve Avrupa ortak gaz projelerinin çıkarılması ve işletilmesi hususunda çalışmalarına başlamıştır. ABD’nin bu tasarı ile bölgedeki bu koalisyona ve çabalara dahil olduğu belirgindir.

Bütün bunlar göstermektedir ki Türkiye’nin adadaki ve Akdeniz’in hukuki paylaşımı konusundaki tezleri karşı bir blokla engellenme noktasına getirilmiştir. Bu blok yukarıda sayılanlara ilave birkaç ülke ile belirginleşmiştir. Türkiye, Rusya ile birlikte hareket etmektedir. Rusya’nın Suriye’de üsleri vardır. Doğu Akdeniz’deki bu durum ileride Çin’in de devreye girmesiyle, özellikle Yeni İpek Yolu Projesi çerçevesinde, daha başka bir hal alacaktır. İsrail bütün çabası ile Çin’i kendi Hub’ı üzerinden Avrupa’ya bağlamak istemektedir. ABD ise böyle bir yolu kontrol etmek istemektedir. Türkiye Doğu Akdeniz’den kuzeye kaydırılmak istenmektedir. Haliyle sorun Kıbrıs meselesinin çözümüne kadar derinleşmektedir. Bu konuda ileride önemli stratejik tartışmalar çıkacaktır.

ABD’nin İsrail ile birlikte attığı adımların amaçlarını kısaca özetleyelim:

• Doğu Akdeniz’i kontrol etmek,
• Kudüs, Golan, Filistin meselelerinde yeni adımlar atmak, sorunu İsrail’in hedefleri doğrultusunda çözmek,
• Suriye’de SDG’yi desteklemek, ülkeyi parçalı hale getirmek,
• Suriye’den sonra sorun sahasını Ürdün sınırına ve Lübnan’a genişletmek,
• Türkiye ve Rusya’nın bölgedeki imkanlarını daraltmak,
• İran’da rejimi değiştirmek, Basra’dan Doğu Akdeniz’e enerji yolunu kontrol etmek.

Belirtilen bu adımlarda ABD ve İsrail belli ilerlemeler kaydetmiş görülüyor. Özellikle ABD tarafında Donald Trump yönetimi le alınan kararları bir hatırlayın! Dün itibarıyla gündeme gelen karar tasarısıyla zincirde bir halkayı daha bağlayarak ilerlemelerine devam edeceklerdir.

Türkiye:

Türkiye de aktif dış politik hamlelerini sergilemektedir. Daha yakın zamanda Rusya ile işbirliğini geliştirici adımlar atmıştır. Doğu Akdeniz’de ikinci arama gemisiyle daha sondaja başlayacaktır. Bunu engellemelere rağmen gerçekleştiriyor olmak, Türkiye için önemlidir, hatta tarihidir. Türkiye her defasında Doğu Akdeniz’de Türkiyesiz bir kalıcı çözümün olamayacağını vurgulaması dikkate değer bir husustur.

Son olarak şunu da söyliyeyim, bu “Doğu Akdeniz” tasarısı adı geçen iki ABD’li Senatörün “F-35 konulu kısıtlama” tasarısıyla bağlantılıdır. Durumu doğru noktadan okumak için bu bile yeterlidir kansındayım. F-35’ler Türkiye’nin de malıdır, bu tür engellemelerle hak gasp edilemez, hukuk işletilir. Hukuksuzluk nereye kadar gider bilinmez, ama Türkiye haktan ve hukuktan yana olmayı sürdürecektir.

Şöyle düşünüp bitirelim, ABD nasıl Kudüs ve Filistin gibi önemli konularda kendine göre tartışmalı ama fiili adımlar attı ise bu karar tasarılarıyla Türkiye’ye karşı da radikal hamleler yapma peşindedir. Durum ciddidir!