akilli-istihbarat-savaslari-cagi
Akıllı İstihbarat Savaşları Çağı

Akıllı İstihbarat Savaşları Çağı

20 Nisan 2020
Okuyucu

Dördüncü Sanayi Devrimi sonrasında Amerika Birleşik Devletleri bütünüyle yeni bir istihbarat mücadelesi içine girdi. Buna Akıllı İstihbarat Savaşları (Intelligent Intelligence Warfare, IIW) Çağı denmektedir. Bu yıllarda ABD başta Çin olmak üzere sürdürdüğü küresel rekabette geri kalmamak için stratejik bir çaba göstermektedir. Bu çabanın anlayış, teşkilat, uygulama yönleriyle zorlu bir süreci tarif ettiği açıktır. Ancak geniş dönem olarak çağı işaret etmeleri dikkat çekicidir, uzun sürecek gibi…

Gri Bölge Savaşı (Grey Zone)

ABD ve Çin arasında Ticaret ve Teknoloji Savaşı çok ileri seviyelerde gelişmiş ve cari etkileri itibarıyla bütün dünyayı ilgilendiren bir hal almıştır. Bu dudumda diğer ülkelerin de benzer çaba içine girdiklerini söylememiz gerekiyor. Çoğu zaman bazı yazarlar Yeni Soğuk Savaş tanımını kullanmak istediyse de buna itiraz edenler de çıkmaktadır. Soğuk Savaş’ın bir özelliği de içinde İstihbarat Savaşı olmasıdır. En azından dönemimizde bu şartı görebiliyoruz. Soğuk Savaş’ın ikinci özel konusu ise Kitle İmha Silahları tehdidinin mevcudiyetidir.

Her ne kadar bugün barış şartlarında görünürde ABD ve Çin arasında bir savaş dönüyorsa da güç dengeleri ve yetenekleri ile Rusya’nın bu savaşta geride durduğunu düşünmek büyük hata olur. Rusya jeostratejik açıdan çok geniş bir alanda yer alır, kolu bacağı her yere uzanır. Diğer yandan Avrupa ülkelerinin de yeteneklerini değerlendirmek icap eder. Avrupa da teknolojide ileri, en azından kullanıcı. Öğleyse bu savaşın içindeki başat aktörlerin sayısı artmaktadır; ABD ve Çin başta olmak üzere Avrupa ve Rusya da savaşın içindedir. Hatta bir diğer gelişen ekonomi Hindistan da bir taraf olmak durumundadır ve hesaba katılanlardandır.

Soğuk Savaş yerine daha çok Gri Bölge Savaşı kavramını kullanmayı tercih ediyorum. Aslında her ikisi de olur derseniz, itirazım olmaz. Şimdi, bu Gri Bölge Savaşı içinde ülkeler Dördüncü Sanayi Devrimi ile belirginleşen teknolojiler ile ilgili kıyasıya bir İstihbarat Savaşı sürdürmekteler.

Akıllı İstihbarat Savaşları Çağı’nda amaç nedir? Gelişmekte olan teknolojilere daha erken sahip olmak, hasmın imkân ve kabiliyetlerini zayıflatmak, çabasından vazgeçirmek, piyasada bu teknolojilerin ürünleriyle öncü olmak, bu sayede sosyo-ekonomik ve politik alanı daha fazla etkilemek amaçlanmaktadır.

Dördüncü Sanayi Devrimi ile söz konusu edilen yeni teknoloji sahaları şunlardır: Yapay Zekâ (Artificial Intelligence, AI), Makine Öğrenimi (Machine Learning, ML), Büyük Veri (Big Data, BD), Bulut Teknolojisi (Cloud Technology, CT), Nesnelerin İnterneti (Internet of Things, IoT) ve gelişmiş sensorlar.

Karşımıza çıkan gelişen teknolojilerde çoklu sensorların kullanılması, sınıflandırmaya açık büyük veri kütüklerinin oluşturulması, kuantum bilgisayara yöneliş, yeni dil alanlarının geliştirilmesi, 5G’den sonra 6G’nin geliştiriliyor olması, atmosfere bir internet ağının (networking) inşa ediliyor olması, sınırsız internetin ücretsiz verilmesine çok az zaman kalması, bütün bu imkanlarla her bir ferdin her anını kontrol edebilecek izleme pozisyonlarının oluşması, bugün insanlık için ciddi bir eşiktir. Bu eşiğin bir diğer tarafı ise merak edilen konudur.

Gelişen teknolojilerin faydaları Amerikan istihbaratı için zorunlu bir alan oluşturmaktadır. ABD açısından bu manada jeopolitik bir boşluk olmamalıdır. ABD’nin başlıca rakipleri benzer yapay zekâ ve ilgili teknolojileri istihbarat operasyonlarını geliştirmek ve alana entegre etmek için hızlı bir şekilde çalışıyorlar. Bununla birlikte, ABD istihbaratına meydan okuma, yalnızca ABD düşmanlarından veya rakiplerinden değil, değişik örgütlerden, bürokratik ve teknik engel yaratan kısımlardan ve şirketlerden de gelmektedir. Sonuçta istihbarat servisleri bile bu yenilikleri zaman içinde kullanmaya başlamışlardır. Özel sektörün rekabet ortamı çok dinamiktir. Bu nedenle devletin sistemleri özel sektörün önünde gelişmek zorundadır. Bu ise başlı başına bir sorun sahasıdır. Eğer bu yapılamazsa devlet özel sektörle iç içe çalışmak zorundadır.

İstihbarat

İstihbaratın tarifi, basitçe, verilerin toplanması, işlenmesi, depolanması, analizi, değerlendirilmesi ve karar vericilere dağıtılması gibi bir prosesi içermektedir. İstihbarat bir haber değildir, üründür. 

Burada söz konusu olan Bilimsel ve Teknolojik İstihbarat dalıdır. Stratejik istihbaratın 8 ana dalından biridir bu. Diğerleri neler? Askeri, Coğrafi, Politik, Ekonomik, Sosyolojik, Biyografik, İletişim ve Ulaştırma. Demek ki bilim ve teknoloji kapsamındaki verilerin özellikleri ile bu tür bilgilere ihtiyaç duyanlar bellidir. 

Ama şunu da işaret edelim, bu konu neredeyse bir devletin en üst çatısı ile değişik şirketlerin geliştirme ofislerine kadar çok değişik alanlardaki çalışanların işine yarayan bir istihbarat dalıdır. Bugün ülkelerin refah ve güvenliği, şirketlerin ise gelişmesi bu istihbarata bağlıdır.

Esasında tanıma Türkçe değil de İngilizce baktığımızda tablo karşımıza daha net gelmektedir. Intelligence bizde istihbarat demek oluyor. Diğer bakışla intelligence, tam karşılığı olan “zekâ” anlamıyla bugünün teknolojisinin ana omurgası olan Yapay Zekâ (AI) ile tamamen ilgilidir. Intelligence köken olarak inter-legere, “arasından-seçmek” sözcüklerinden müteşekkildir. Canlıda var olan zekâ dediğimiz şey ile, örneğin zeki insan diyoruz, bir disiplin olarak intelligence (Türkçede istihbarat), kökenden yola çıkarsak; çok sayıda bilgiyi toplamak, onların arasından ihtiyaç duyulanı seçmek, tüm verileri işlemek, sonuçta yeni bir bilgi seti üretmektir. Köken olarak bu fiilin tam da zekâ olması şaşırtıcı değildir.

Bugün görüyoruz ki terime bir ilave vurgu ile zekilik veya akıllılık katılmak isteniyor. Bu da kullanılan ileri teknolojik imkanlardan kaynaklanıyor. Dijital Devrim sonrası ortaya çıkan bilgi birikimi ile alakalı sürekli gelişen teknolojiler, kendi başlarına dahi birer akıl küpü iken, bunun her boyutuyla küresel güç mücadelesinde kullanımıyla da bir işlev oluşturuyor. 

Bu itibarla “istihbarat” ve “zekâ” konuları tamamen aynı ifadeyi kasteder. Bilimsel ve Teknolojik İstihbarat alanında aynı noktada çakışarak, bu özelliğini eksiksiz kanıtlar. 

Bir ileri adımda yeni teknolojilerle karşılığını bulan Yapay Zekâ, Makine Öğrenimi, Büyük Veri ve Bulut Teknolojisi gibi konuların da istihbaratın prosesleri ve gerekli olan gereçleri (intelligence tools) gibi ele alınmasında hiçbir engel yoktur. Tek yapılması gereken konu bu yeniliklerle mevcut sistemleri evrimleştirebilmektir.

İstihbarat Çarkı (Intelligence Cycle) istihbarat üretimi prosesidir: Konuya özel bilgi seti üretmek ve karar verebilmek için gerekli sorulara cevap vermek amaçtır. Bu prosesten geçmeyen veri istihbarat haline dönüşmemiş ve henüz ham demektir. İstihbarat çarkının içeriğinde temel başlıklar olarak en azından toplama, analiz ve dağıtım kalsın, bu yeterlidir.

Akıllı İstihbarat (Intellgent Intelligence), Coğrafi Mekânsal İstihbarat (GEOINT), Sinyal İstihbaratı (SIGINT), İnsan (Beşerî) İstihbarat (HUMINT) ve Açık Kaynak İstihbaratı (OSINT). Bu belirtilen istihbarat dalları verileri toplayacak ve kendi sistemleri ile analiz edecek, depolayacak. SIGINT, İletişim (COMINT) ve Elektronik (ELINT) İstihbarattan meydana gelmektedir.

Örneğin COVID-19 ile mücadelede Çin’deki Alipay’ın kullandığı sistem kısaca şöyle: Birey evden çıkarken yüz tanıma ile mekân tespitini yapıyor ve veriyi merkeze aktarıyor. Bu kişinin önceki verileri sistemde kayıtlı ve sonra günlük işleri için takip konum olarak takiple sürdürülmektedir. Bir araca binse veya caddede yürüse bile sensorlarca sürekli izler alınmaktadır. Amaç COVID-19 olduğuna göre, kişinin cep telefonundaki uygulamasına renk kodu ile etrafındaki kişilerin hastalık bilgileri aktarılmakta ve mesafeleri verilmektedir. İş yaşamı ve sonra alışveriş imkanları dahil bireyin her anı sistem üzerinden yapılmaktadır. Harcamaları, güvenliği, sigortası… Akşam evine girerken, kişi eve girdiğinde bir günlük çevrim kapandı zannedilmesin. İlaç alınıyor mu, televizyonda ne seyrediliyor, telefonda konuşuldu ise konu neydi, mesajlaşma oldu ise ağındaki veriler neler oldu, bilgisayarda vakit geçirildi ise hangi sitelerde ne işlemler yapıldı, gibi veriler de sürekli depolanmaktadır. Dolayısıyla, sağlık, güvenlik, iş yaşamı, sosyal faaliyetler, vs. hakkındaki verilen GEOINT, SIGINT (COMINT ve ELINT), HUMINT, OSINT yapılarak toplanmaktadır.

Bu faaliyetlerde teknik sistemler, bizatihi insan kaynağı ve ticari ortaklar işlem görür. Teknik alanda, sahada kullanılan görüntülü, sesli, biyometrik sistemler için sensorlar, yapay zekâ üniteleri ile verilerin tasnifi, kullanılan kavramların örgüsü, diğer istihbarat hedeflerinin konumları, mesafeler, yönler, etkileşimler, hız, yoğunluk, ölçek bilgileri, yüksek olasılıklı beklentiler, öğrenen sistemlerin marifetiyle karakterize edilenlerin bir sonraki hareketlerine göre alınacak pozisyonlar, sinyal aktarımları, elektronik veriler, dil çevirileri, şifreler, vs. her bir veri alınır ve işleme tabi tutulur.

Bizatihi insan kaynaklı operatörle işlem yaparlar. Ajan-ajana olan faaliyetler temel istihbarat faaliyetidir. Diğer taraftan kavram çalışmaları için insan beyninden alınan veriler sistem geliştirmeye yarar. Buna göre algoritmalar oluşturulur. Yapay zekanın işlevi geliştirilir. İnsan yaşam kalıplarının öğrenen sistemler için model haline dönüşmesi sağlanır. Sonuçta insan kaynağının her alanda nasıl kullanılacağına dayalı veriler bile ortaya çıkarılır.

Unutulmamalıdır, sosyo-ekonomik ve politik alanda sürdürülen bütün faaliyetlerde ticarileşen bir dünya algısı vardır. Bu bakımdan arz-talep dengesi içinde yer alan her bir ürün, ödeme sistemi ve insan aralındaki ilişkinin tam olarak toplanması ve değerlendirilmesi gerekir. Ticari şirketlerin kendi alanlarındaki faaliyetlerle devlet örgüsü içindeki veri akışının bir bütün halinde açık olması istenir. Diyelim bir akıllı telefon üreticisi ve buna servis sağlayan şirket her ne yapıyor ise bunun istihbarat adına etkileşimde bir yeri vardır. Hatta hatırlanacaktır, ABD, Çin’in Huawei şirketi ve 5G şebeke yatırımları için çok etkili karşı koyma faaliyetlerine girişti. Bu manada yetkilileri casuslukla yargıladı ve mali tedbirleri devreye koydu. CIA dahil pek çok istihbarat organı yıllarca faaliyet içine girdi.

İstihbaratın stratejik seviyede üretilmesi, bir konunun ele alınışından başlayarak sonuçta elde edilen ürünün mahiyetine kadar, ondan yararlanma yönüyle, en üst seviyede, kapsamlı etki ve uzun vadeli kullanımını tarif eder. Stratejik hamleler stratejik istihbaratla olur. Savaş alanı küreselleşti, hatta uzayı da içine aldı. En azından ABD için Uzay Savaşı Kuvvetleri hazır haldedir. Gerçek savaş türlerine ilave, sanal alemin savaşı da sürüyor. Buna Siber Savaş diyoruz. Hatta bunların karma, melez haline Hibrit Savaşlar diyoruz. Dolayısıyla stratejik istihbarat seviyesi, örneğin konu ülkeyle ilgili ise, devletin ana faaliyetiyle özdeşleşir.

İşin içinde devlet varsa gelişen teknolojilerle alakalı istihbarata odaklanan birimler sadece bir tek örgüt olmamalıdır. Bu nedenle “istihbarat servisleri” denir. ABD’de bunu adı İstihbarat Topluluğu (Intelligence Community, IC) şeklindedir. Bu durumda zeki insanlar veya teşkilatlar topluluğu için bir çaba sarf ediliyor demektir.

Ürünlerden yararlanmayan yoktur! Küresel rekabette konu önemlidir ama bakılırsa sağlıktan, eğitimden, tarımdan, sanayiden, iletişimden, güvenlikten, eğlenceden, finanstan, kurumsal sistemlerden insanların günlük kullandıkları gereçlere varana dek yelpaze geniştir. Cihazlar vardır, ama bunun yanı sıra uygulamalar da vardır. Görünür veri bankaları vardır, ama bunun gerisinde başka veri gruplarıyla çalışılan alanlar vardır.

Eğer konuyu ABD’ye veya Çin’e taşırsak, bu ülkelerin küresel rekabetteki etkinliklerini, ekonomik performanslarını, stratejik projelerini, eğitimlerini, enstitülerini, araştırma merkezlerini, şirketlerinin kapasitelerini, vakıflarının güçlerini, yetişmiş insan güçlerini, her alanda seferber edebildikleri imkân ve kabiliyetlerini, istihbarat teşkilatlarını göz önüne alırsak, çok daha devasa bir boyuttaki tartışmayı ele almış oluruz. Bu nedenle konu en üstte bu tür güçlerin savaşına dönüşüyor.

Önümüzdeki on yıllar içinde artık istihbarat her an insanları kontrol edecek ve yönlendirecek. Bunun hazırlığı içinde bir güç mücadelesi söz konusudur.

Stratejik Akıllı İstihbarat Savaşları

Yapay zekadaki uluslararası üstünlük yarışı hızlandıkça, savaş alanındaki avantaj, veri üstünlüğüne, bağlantı ve hesaplama gücüne, algoritmalara ve genel sistem güvenliğine geçeceği açıktır. Yapay zekâ ve ilgili teknolojiler istihbarat operasyonlarına tamamen nüfuz ettiğinden, bu yeni savaş alanı, askeri alemin ötesinde ve daha çok istihbarat alanına doğru genişleyecektir. Barış zamanında süren Gri Bölge Savaşı’nda, daha çok sivil görünümlü faaliyetlerde süreceği açıktır. Bu nedenle İstihbarat Operasyonları (Operational Intelligence) içindeki ağırlık artmaktadır.  

Bu akıllı savaşın evriminde stratejistler, Çinli askerin ABD’ye oranla daha avantajlı olacaklarını ileri sürmektedirler. Hatta Rusya’nın da Çin’e desteği söz konusu olursa bu daha büyük bir farklılığı tarif edecek hal alacaktır. Çünkü başından beri bu iki ülke yapay zekâ teknolojilerini geliştirme ve kullanma konusunda sivil-askeri çabaların birliğini savunma mimarileri içine dahil etmişlerdi. Bu kaynak avantajı, ABD istihbarat operasyonlarına karşı savunmasını güçlendirmenin yanı sıra, daha hedefli ve agresif saldırı operasyonları için kullanışlı bir durumdadır.

Stratejik Akıllı İstihbarat Savaşı için taraflar mücadelenin daha hızlı aktığı, daha güçlü savunmaya ihtiyacının duyulduğu ve agresif taarruz imkanları ile karşı tarafa aralıksız müdahalenin gerektiği bir savaş ortamındalar. Birkaç detaya değinelim. Çin dünyada, Tekno-faydacı Siyasi Kültür’ü temsil etmektedir. Düşünce yapısında ve stratejisinde Çin, küresel çapta her defasında oyunu değiştiren teknolojileri yaratıp sahada etkin olmakla ilgilenmektedir. Bu durum hem istihbaratını böylesi bir amaç için kullandığını hem de buradan elde ettiğiyle istihbaratının başarısını sürdürdüğü anlaşılır. Sürekli birbiri için var olan besleyici ve hızlı çalışan bir mekanizmaları var. Dolayısıyla asker sivil ayrımı hiç yok, her şey Çin için. Bu nedenle ABD Huawei şirketini casuslukla suçlarken, kurucusunun da eski bir muhabere subayı olduğunu ve oraya devlet eliyle özellikle oturtulduğunu işaret etmişti. Ayrıca Çin’in Ar-Ge çalışmalarının üniversite, şirket, devlet, banka gibi çok dinamik bir alan içinde geliştiğini, gerektiği her noktada ülke kaynaklarını tereddütsüz bir araya getirdiklerini söylememiz gerekiyor. 5G teknolojisi, nesnelerin interneti, yapay zekâ ve kuantum teknolojisi alanlarında çok çalıştıklarını görmekteyiz. 

ABD uzaya tam kaplama sağlayacak SpaceX firması maharetiyle network kuruyor. Bu demek oluyor ki yerde olup biten her şey kayda girecek. Çin de karşı atakla Micius uydu sistemini geliştiriyor. Rusya uzayda yetkin bir ülke ama teknolojide bu denli belirgin bir projesi henüz yok. Bir bakarsınız, ben de varım deyivermiş! İnternet bedava olacak ama karşılığında kontrol var. Net görünen şu, ABD ve Çin uzayda bir meydan okumaya girişiyor, o halde kurulan Uzay Komutanlıkları işe yarayacak.

Çin her bir aygıtına savunma ünitesi de eklemektedir. Yapay zekâ destekli istihbarat araçlarını çeşitlendirmektedir. Gözetleme sensorları ve biyometrik araçları ile bu yapay zekayı birleştirmiştir. Ekonomide ve ticarette HUMINT imkanları eksiksiz kullanılmaktadır. Ayrıca yapay zekâ, siber güvenlik ve kriptografi seviyeleri bir hayli ileridir. Bu kabiliyetle rakiplerinin ağlarına kolaylıkla nüfuz edebilmektedirler. Kendi şifre sistemlerini ise sürekli güçlendirmektedirler. Algoritmaları ABD analistleri arasında karışıklık yaratacak türden olup, onların yanlış analiz sonuçlarına varmalarını temin edecek şekildedir. Operasyonları ve taktikleri böyledir. Her şey normalmiş gibi zannetmeniz için her şey elinizdedir. Ama aslında verileri sürekli yanlış listelersiniz. Çin ise size ait verileri derinlemesine analiz etme kabiliyetiyle ilgilenir. 

Agresif taarruz önemlidir. ABD toplama ve analiz yeteneklerine nüfuz etmek, onları manipüle etmek ve zayıflatmak için yapay zekâ kullanılır. Yapay zekâ hızlandırmalı siber saldırılar bugünden ABD’yi yıldırmaktadır, yarın nelerle karşılaşılacağı konusunda endişe duymaktadırlar. Çin siber taarruz sistemleri ABD toplama ve iletişim platformlarını hedefleyebilirler, kritik verilere ve istihbarata erişim sağlayabilirler, bunları kullanmak veya yok etmek için akıllı kötü amaçlı yazılımlar kullanabilirler. Sistemin içine girdikten sonra ise tamamen farklı sonuçlar çıkararak zamanınızı boşa harcayabilirsiniz. Çin, ABD istihbarat algoritmalarını kandırmak ve ağını bozmak için yapay zekâ ile zehirli uygulamalar kullanabilmektedir. Bunun için Karşı Yapay Zekâ taktiklerine ihtiyaç vardır.

ABD’nin Aradığı

Temel soru şudur: İleri teknolojileri stratejik istihbarat üretimine entegre etmek için yakın dönemdeki fırsatlar nelerdir ve bunun önündeki engeller nasıl aşılabilir? Alt sorular ise şunlardır: Hangi gelişmekte olan teknolojiler her bir toplama aracı içinde (örneğin, SIGINT, GEOINT ve HUMINT) en uygun ve etkili olabilir? “Analist-makine” performansı, veri alımını en üst düzeye çıkarmak, işlemeyi kolaylaştırmak, ilgili bilgileri önceliklendirmek ve analistlerin stratejik düşünmesi ve yazması için daha fazla bant genişliği oluşturmak için nasıl optimize edilebilir? Yapay zekâ ve bulut bilişimi gibi yeni teknolojiler, istihbarat ürünlerinin politika, istihbarat, askeri ve müttefik müşterilere işbirliğini, koordinasyonunu ve dağıtımını iyileştirmek için nasıl kullanılabilir? Veri bilimcilerini ve teknoloji uzmanlarını tüm kaynak analiz ortamlarına yerleştirmek için doğru model nedir ve stratejik analistler hangi becerileri geliştirmeli veya geliştirmelidir? İstihbarat teşkilleri teknoloji yatırımlarını akıllıca nereye odaklayabilir ve ticari sektöre bırakmak için en iyisi nedir? İstihbarat servisleri yeni tip gelişmiş imkanları edinme ve içselleştirme konusunda nasıl daha çevik davranabilir? Küresel rakiplere karşı ABD ulusal güvenliği için ABD istihbarat teşkilatına yeni teknolojilerin dahil edilmesinde başarı veya başarısızlığın etkileri nelerdir?

Diğer Hususlar

Hangi ülke bu sistemlerle ilgileniyor ise evvela tedarik sistemlerini gözden geçirmelidir. Peşinden kendi adaptasyon süreçleri için etkin bir planla hareket etmelidir. Mevcut ve gelecek için her inşa edilecek sistemin öncelikle “sistemlerin sistemi” modeli ile birleştirilmesi gerekir ve sonra da güçlü ve emniyetli bir veri bankası kurulmalıdır. Güvenirlik ve doğrulama usulleri önemlidir. Emniyet için çeşitli kara kutu algoritmaları kullanılmalıdır.

İstihbarat konularının bu denli ticarileşmesinin ayrı bir yükü vardır. Dolayısıyla her tülü parça, sistem, ağ, teknoloji, yazılıp, kod, vs. henüz ticari platformdayken, eskisine oranla daha fazla kontrole tabi tutulmak zorundadır. Teknolojik değişim süreçleri de benzer biçimde kontrollü sürdürülmelidir. Servis sunarken daha dikkatli olmak şarttır. Bu nedenle ileri teknolojik sistem ve gereçlerin üretimden kullanıma, her seviyedeki birimin daha özel teşkilatlanması gerekir. Ticaret ve rekabet koşullarının sürdürülmesi ile güvenlik bağlamında kazanım elde etmek arasındaki korelasyon titizlikle yönetilecek konulardır. Bütün bunlara hukuki altyapıda yapılması gereken düzenlemelerin de hassasiyeti eklenmesi gereken bir diğer konudur. Bu tür sektörlerde çalışanlar daha çok çeşitlilik gösterir. Hatta ürünleri satın alanlar da çok çeşitli coğrafyalardan olabilir. Bütün bunlar özenle incelenmesi gereken konulardır. Sonuçta döner dolaşır iş yine nitelikli personele kadar indirgenir. 

Akıllı İstihbarat Savaşları Çağı’nda önemlisi; zeki, nitelikli, bilinçli ve titiz olmaktır. Ülkeler kendi teknolojisini üretmek zorundadır. 

Bugün karşımızda olan ve özellikle Donald Trump yönetimi esnasında daha da alevlenen ABD ve Çin arasındaki Ticaret ve Teknoloji Savaşı’nın etkileri her alanda günlük yaşamımıza girmiş haldedir. İleriki zamanlarda bu savaşın etkileri kendini daha da güçlü hissettirecektir.

Dünya tarihi bize göstermektedir ki, Ekonomik Savaş’ın bir adım sonrası sıcak çatışmadır. Gri alanda olanlar ise dikkat çekici gelişmelerdir.

Gürsel Tokmakoğlu

Bir yanıt yazın

Your email address will not be published.

ÖNCEKİ YAZI

Popüler İstihbarat ve Küresel Sorunlar

suriyede-cozum-icin-plan-gerekli
DİĞER YAZI

Suriye’de Çözüm İçin “Plan” Gerekli

Güvenlik 'ın son yazıları

68 views

Birisi

Moskova’daki Crocus City Hall terör saldırısı konusunu analiz edelim. Ama önce bugünlere nasıl geldik, bir bakalım. Sonuçta aradığımız birisi var! Kim bu birisi? Hani öndekileri görüyoruz, yakalandılar da. Ama bu tür küresel etkisi olan ciddi konularda, Rusya gibi bir ülkeye terör saldırısı yapılarak, asıl ne amaç güdülüyor olabilir, bunu anlamaya çalışalım.
123 views

Küresel Silahlanma Tartışmaları

Her ülke silahlanıyor? Bu silahlanmanın caydırıcılık amacıyla yapılıyor olması bize neyi açıklar? Asıl konu egemenlik mi, küresel mücadele içinde daha fazla güçlü olabilmek mi? Bilinmedik şeylerden mi bahsediliyor? Bu soruları cevaplandıracağız. Ayrıca Macron ve Putin neler söyledi, değerlendireceğiz. Bu şekilde, asıl ilgilendiğimiz olgular ve temel düşünceler olacaktır.
118 views

Milli Güvenlik Siyaseti

Türkiye daima kazanan ve gelişen olmak zorundadır, başka türlü düşünülemez! Milli Güvenlik Siyaset Belgesi (Kırmızı Kitap) gibi dokümanların kendi gücü için geri planda çok çalışılmalı, fikri altyapısı ve anlayışı özgün ve tutarlı olmalıdır. Ama önemlisi; bunun uygulanmasında herkesin, her kurumun, her şirketin, inanarak, gösterilen hedefleri elde etmek amacıyla, bütünlük halinde ve bu bağlamda tek yolda yürümesi gerekmektedir. Bu, "devlet disiplini" konu ve kapsamını aşan bir yaklaşımdır, ülkece disiplinli olmayı gerektirmektedir. Eğer ülkece disiplinliysek hak edilen gelişmenin yolunda oluruz! Siyasetin kendisi, entelektüel yaklaşımlar veya iş dünyası bizi yolumuzdan alıkoymamalıdır. Bu çok hassas bir konudur.
105 views

Küresel Stratejik Savunma 

Bu makalede, küresel savunma ve küresel strateji, savunma sanayiine olan ihtiyaç, bununla refah ve güvenlik yönleriyle kazanılacak avantaj, stratejik plan ve proje konuları ve KAAN projesinin değeri ortaya konacaktır. ABD, Rusya, Birleşik Krallık ve Türkiye örnekleri üzerinde duracağım.
140 views

Ukrayna-Rusya Savaşı ve Geleceği

İkinci yılı dolan, üçüncü yılının da hızlıca geçeceği öngörülen, hemen herkesi ilgilendiren önemli bir savaşı değerlendiriyorum. Bugünden yarına bakılırsa, gelişmeler Ukrayna aleyhine gibiyken, acaba ne yapılırsa durumda önemli bir değişiklik yaratılabilir? Yoksa bugünkü muğlaklık devam mı edecek? Cephede ve stratejik alandaki sorunlar nasıl gelişiyor? Putin, satranç hamlelerini ustaca yapabiliyor mu?
DÖNBAŞA

Okumadan Geçme