Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Yaşanan gelişmeler bölgemizde önemli bir askeri yığınaklanma ve diplomatik temas trafiği yaratmıştır. Gerginlikler değişik alanlara yayılmakta ve tansiyon tırmanarak artmaktadır. Acaba bu durumu Türkiye ne denli değerlendiriyor?
Oldum olası ara-hatların ve geçiş zamanlarının zayıflığından çekinmişimdir. Çünkü buralar ve bu anlar bazı zayıflıkları işaret eder. Kendime, “Dikkat et, şeytan zayıflıkları sever!” derim.
Yaşanan gelişmelere bakıp, olup biteni fazla önemsiyor olabilirim ama, eğer olaylar düşündüğüm ölçüde gelişirse, yine tarihin bir tekrarı daha gerçekleştirme inatçılığına şahit olacağız. Bu tekrar nedir? Bu bir tarihsel “mağduriyet edebiyatının” ve “yakınmanın” tekrarı olabilir mi? Örneğin, “Her şeyin farkındaydık, sorumluluk sahipleri ellerinden geleni yaptılar, ama gücümüz yetmediğinden dolayı istemesek de bu sonuçlanan hükümlerden Türkiye zarar gördü!” diyeceğiz.
Gelişmelere kısaca göz atalım:
Halen bir seçim hükümeti işbaşındadır. “01 Kasım” seçiminin arifesindeyiz. Tek başına bu hal bile bana şeytanın etraftaki zayıflıkları arayabileceğini hatırlatıyor.
Neler görüyor, neler işitiyoruz? PKK ve IŞİD konuları başta olmak üzere güvenlik alanında önemli gelişmeler yaşanıyor. PYD’nin ne olduğu hakkında bir anlaşma var mı, kamuoyunda bilinmiyor. Suriye konusu küreselleşmiş durumdadır. İşin içinde parmağı olan ülkelerin sayısı korkutucu seviyeye yükselmiştir. Konu Türkiye’yi fazlasıyla aşmış görünüyor, kontrol edilebilir ölçütleri ortadan kalkmıştır. Bunun için müttefiklerin desteği ve kontrolü önem kazanmıştır. Bugün Suriyeli mülteciler dahi konuşulmaz oldular; demek ki insanlık onuru bakımından daha güç şartların öncü seslerini duyuyoruz.
Rusya, Suriye’de varlık göstermektedir. NATO üyeleri sürekli toplantı yapıp, Rusya, Türkiye, Suriye ve IŞİD hakkında duyurularda bulunuyorlar. Türkiye, toprakları içinde normal hayatın sürdüğü ve rutinin devam ettiği izlenimini vermeye çalışıyor. Başkanlar ve Cumhurbaşkanları gizliden gizliye birbirlerine imalı sözler gönderiyorlar.
ABD Başkanı Barrack Obama, Dışişleri Bakanı John Kerry ve diğer askeri yetkililer telefonun diğer ucundalar. Bilindiği gibi yakın zaman öncesinde Türkiye-ABD arasında İncirlik mutabakatı imzalandı ve bugün TSK ile ABD, Suriye’de askeri harekat gerçekleştiriyorlar. Türk sınırında Rus ve Suriye hava vasıtaları geziniyor, önleniyor, mukabele ediliyor. Bazen karşı taraftan ateş açılıyor, askerlerimiz ve vatandaşlarımız zarar görüyorlar. Ölenlerimiz var. Yani şartlar olağan değil!
Başka neler var? Halen Türkiye’de var olan asker-sivil ABD personeli 2 bine yakın, diye biliniyor. İncirlik mutabakatının devamında 5 bine yakın asker daha gelecek deniyor. NATO hazır bir güç gönderirse, bunun da 13 bin askerden oluşacağı söyleniyor. İncirlik’te ABD’nin Patriot füze bataryaları, F-16 savaş uçakları, Predator tipi silahlı ve keşif amaçlı insansız hava araçları, özel donanımlı helikopterler ve kargo tipi uçağı var. Konu sadece İncirlik ile de sınırlı değil, uzmanlarca Diyarbakır, Batman ve Malatya’da da ABD varlığının olduğu açıklanıyor. ABD/NATO’ya bağlı stratejik havadan gözetleme, komuta kontrol ve istihbarat uçak ve uyduları sürekli bölge üzerindeler.
Hal böyle olunca da CIA, DIA, NCCIC vs hepsinin gözü-kulağı bu bölgede. Savunma ve Dışişleri Bakanları’na ve diğer yetkililere sürekli bilgiler veriyorlar. Peki ne diyorlar? Türkiye’de seçim süreci iyi gidiyor, demiyorlar herhalde!..
ABD yetkilileri her açıklamasında IŞİD vurgusu yapıyor. Bu hazırlıkların IŞİD ile süren savaş için olduğuna işaret ediliyor. Acaba öyle mi?
Şunu da söylemeliyim, eğer Rusya bölgedeki askeri varlığını artırırsa ABD bölgeye takviye kuvvet getirmelidir. Getirmezse Başkan dahil tüm yetkililer kongreye hesap verir. Güç dengeleri gereği rutin hareketler yapılır. Benim söylemeye çalıştığım Türkiye’nin güç dengesindeki konumunu daha farklı açıklamaktır. Türkiye’nin konumu küresel güç bağlamında ABD ve Rusya veya Çin seviyesinde değildir. Bazen bu gerçeği algılamadan konuşanlar çıkıyor. Örneğin Rusya’nın nükleer gücü var, BM daimi üyesi, başka memleketlerde askeri üsleri ve nüfuzu var vs. ABD ise bunun da üzerinde, karar vericidir ve kuralları koyan güç noktasındadır. Ve ABD belli düzenlerin oluşması için hiç de acele davranmak zorunda değildir. Her ne olursa olsun NATO, ABD göz kırpmadan bir adım atmaz. Bunlar bilinen gerçeklerdir.
İncirlik Üssü Soğuk Savaş döneminden beri önemini sürdüren bir askeri yerdir. Yakın zamanda uzunca süre Çekiç Güç ve diğer önemli askeri operasyonlarda kullanıldı. Taraflarca yeni gerçekleştirilen mutabakatla İncirlik’te ve Diyarbakır’da çeşitli yapısal düzenlemelere gidileceğe benziyor. Uzmanlarca, sadece İncirlik’te bütçesi 2 milyon dolara yakın yeni bir yatırım için kollar sıvandı, deniliyor. Bu açıdan bakılırsa lojistik depolama yerleri artacak, yeni tip silah sistemleri ve personel için yerleşkeler yapılıyor, denebilir.
Bütün bunlar uzun süreli bir gelişmenin habercileridir. En az 1-5 yıl sürecek bir sürecin öncesinde olduğumuzu düşünebiliriz.
Peki, bu bölgede tam olarak neler oluyor? IŞİD tehdit bakımından tek unsur mu? Açıktır ki; Suriye ile ilgili sınır dahil düzenlemeler ciddiye alınıyor, Rusya’nın tutumundan endişeler duyuluyor ve ABD ile NATO’nun burada belli beklentileri var, Rusya’nın Ukrayna ile ilişkisinde bazı gergin noktalara daha gidileceğe benziyor, hatta Ermenistan’daki Rus varlığı ve buna mukabil önlemler de işin içine sokulabilir görünüyor, yani bölgede önemli bir gerilim, çatışma potansiyeli var, Türkiye iç politika ve terörle meşgul!..
Bölgedeki gerginlik, arada Irak ile ilgili iki savaş yaşansa bile, Soğuk Savaş’tan bu yana ilk defa bu denli artmış görülüyor. Peki, Türkiye bu yükü kaldırabilecek durumda mı, halk ne düşünüyor, ekonomideki gelişmeler seçimlerden sonra ne durumda olacak?
Büyük resme bakınca, işin özünde, Batı’nın Rusya ile yaşanan ve daha da tırmanabileceği türden bir gerginliği görülüyor. Bu arada küçük resimdekiler sarfı nazar edilebilir, öyle değil mi? Kime göre resim büyük, kime göre küçük?..
Örneğin Türkiye’de eylemsizken PKK’nın Suriye’de PYD’ye destek vermesi ve Esad’a karşı savaşması büyük resimden nasıl görülür, küçük resimden ne ifade eder? Derken; Rusya’nın da onayıyla Esad Batı’ya, “Gelin anlaşalım,” dediğinde Türk-Suriye sınırındaki fiili duruma ilişkin büyük ülkelerin bakış açıları nasıl olacak? Halen bölgeye askerini getiren ABD’nin asla kabul etmeyeceği şartlar nelerdir? Menfaatleri icabı (‘kırmızı çizgi’ denilen türden) isteklerini belirten Türkiye’ye, “Elimizden geleni yapacağız,” dendiği halde, “Şimdi daha önemli sorunlar var, bakın Ukrayna konusunda Putin’i tam ikna edecekken siz de biraz sesinizi çıkarmayıverin,” mi diyecekler? “Kırım ile kardeşlik bağınız var, Türkler var, burası mı, diğer bölge mi önemli,” diye sorabilirler. Bu tüp senaryolara karşı Dışişleri’nin hazırlıkları nelerdir?
Yani ara hatlarda ve geçiş zamanlarında bir seçim yapmak hazırlanmış zorluklarını da beraberinde getirir. Yetkililer doğal olarak zorlanır. Bu hallerde ben olsam, “Asla zorlanmam,” diyemem! Bu ortamda, “Şu AKP-CHP-MHP-HDP görüşmeleri yapılsa da, hükümet kurulsa da, ben de rahatlasam,” diyenler olabilir.
Peki, hükümet kurulur mu? Dostlarım bana diyorlar ki; “Kurulması istenirse neden olmasın?” Ben de, “Kim isteyecek?” diye sorarak konuyu iyice çıkmaza sokuyorum. Şimdi de size sorayım, bu işler tarihte nasıl olmuştu, diye…
