Gürsel Tokmakoğlu|
Okuyucu
|
Bu makale sizlere bundan sonraki dünya düzeninin kodlarını veriyor. 2040 sonrasında yaşanacakların inşası bugünlerde oluyor. Dördüncü Sanayi Devrimi, Post-Ukrayna, Üçüncü Dünya Savaşı, 2040 sonrası, Amerika’nın planı, neomedyevalist yaşam koşulları, yeni sosyo-ekonomik uygulamalar, bunları ve dahasını beraber okumak gerekiyor. Eminim, bu makaledeki tespitleri ve iddiaları hiç aklınızdan çıkarmayacaksınız! Çocuklarınıza dahi okutacaksınız…
Şuradan başlamalıyım, RAND Corperation bir raporunda (RAND Corp. Jacob L. Heim, Benjamin M. Miller, Measuring Power, Power Cycles, and the Risk of Great-Power War in the 21st Century, 2020), ABD yetkililerine, “Eğer bir Üçüncü Dünya Savaşı olursa bu riske girmeyin,” dedi. ABD bir dünya savaşının dışında kalmayı seçiyor ise küresel üstünlüğünü nasıl inşa edecek?
Ancak biz bugün, her nedense, Üçüncü Dünya Savaşı’nı, Yeni Soğuk Savaşı, Nükleer Savaşı, vs. tartıştırılıyoruz. Konu Ukrayna Savaşı gibi duruyor ama bizler bunları konuşuyoruz.
Konvansiyonel bir Ukrayna Savaşı var ama her nedense bir de şehir veya sokak savaşlarını, gönüllülerin savaşlarını, gayrinizami savaşı, vekilleri, vs. konuşmaya başladık! Sanki bütün bunlar Post-Ukrayna için kalıcı kılınmak isteniyor! Bugünlerde dünya bir Büyük Güvenlik İkilemi‘ne sahne oluyor.
Ben sizlere Ağustos 2021’de Neomedyeval Çağ konusunu anlatmıştım. ikinci anlatımım ise Eylül 2021’de Yeni-Rönesans idi.
Bugün önemli bir “küreselleşmenin tamamlanması” konusu var. Küreselleşmeyi konuşanlar her nedense tamamlanmasından bahsetmiyorlar. Sizce eksik kalan yerler, paylaşılması gereken noktalar yok mu?
Amerika Birleşik Devletleri Küresel Eğilimler-2040 ile açıkladı, dört senaryo sundu. Bunlar:
- Senaryo-1, Demokrasilerin Rönesansı: ABD ve müttefikleri tarafından yönetilen açık demokrasilerin yeniden dirilişi.
- Senaryo-2, Dünyanın Sürüklenmesi: Uluslararası kurallar ve kurumlar olduğu gibi, uluslararası sistem yönsüz, kaotik ve istikrarsız.
- Senaryo-3, Rekabetçi Birlikte Yaşam: ABD ve Çin ekonomik büyümeye öncelik verirler ve sağlam bir ticaret ilişkisini yeniden kurarlar, ancak bu karşılıklı ekonomik bağımlılık, siyasi etki, yönetişim modelleri, teknolojik hakimiyet ve stratejik avantaj üzerindeki rekabetin yanında mevcuttur.
- Senaryo-4, Ayrı Yaşamlar: Dünya çeşitli büyüklük ve güçlere sahip çeşitli ekonomik ve güvenlik bloklarına bölünmüştür.
Başkan Joe Biden veya liberal-demokrat bir partiyle temsil edilen güç odakları birliği tarafından, muhataplara ne denmek isteniyor olabilir? Seç birini: Örneğin, ayrılıkçı olursan bak dünya böyle olacak!.. Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık demokrasisi merkezli güç birliği yaparsak bu Yeni-Rönesans olacak!..
Çin durur mu? Basitçe rönesansa yeniden canlanma, dirilme, gençleşme diyelim. Çin’in 2049 hedefinin adı ne biliyoruz değil mi? Büyük Gençleşme! Yani Çin de kendi rönesansın peşindedir.
2040 sonrası dünya için küresel büyük güç mücadelesi Amerika’nın rönesans dayatması ile Çin’in alternatif olması üzerine çıkmaktadır.
İkinci önemli soru, Post-Ukrayna’nın Yeni Normalleşme süreci insanlığa Neomedyavalizmi mi getirecek?
Daha önce Post-Ukrayna konusunu işledim. Post-Ukrayna’nın Yeni Normalleşmesinde neler olacak, yaşayarak göreceğiz. Şimdiden emarelerini almaktayız. Yeni Normalleşme mimarlarının hedefi neomedyeval düzendir.
Batı tarzı demokrasi ve özgürlük yaklaşımını destekleyecek ulusçuluğu (nasyonalizmi) teşvik ediyor; ancak bunu kendi nüfuz alanını tam küreselleştirmek için istiyor.
Ukrayna Savaşı’nın gerekçesini ortaya sürdüğü Rusya’nın Ukrayna’ya “neonazi” demesi bu nasyonalist politikayı işaret etmek için olsa gerekir. ABD ve Rusya aslında bir nüfuz alanı savaşı vermektedir. Büyük güçlerin birbirlerine neler söyledikleri bir yana, aslında Post-Ukrayna’da nasyonal akım öne çıkıyor. Burada hakkını teslim edelim, Ukrayna ulusalcılığı tereddütsüz yerindedir; anayasası üniter devleti tarif etmektedir. Ukrayna ebediyen kendi kültürüyle yaşamak için savaş vermektedir.
ABD ısmarlaması olan ancak kabul edilmesi mümkün olmayan başka örnekleri de gördük. ABD’nin özellikle Suriye’de, dahası Irak-Suriye boylamında, PKK/YPG terör örgütü ile ele ele vererek bir “nasyonalist garnizon devleti” kurma girişimi var. İşte size neomedyeval bir türev! Buradaki örnek tam bir garabettir.
Fakat dünyanın diğer yerlerinde ve özellikle Çin’e doğru coğrafyalarda bu tür somutlaşan nasyonel hareketlerin artacağını birlikte göreceğiz.
Görülüyor ki artık ulusçulukla ilgili güçlü bir tartışma başlatılmış durumdadır. Ulusçuluk sorun değil, 1789’dan beri bu dünyanın tarihinde bilinen bir akımdır, genel karakterdir. Burada söylenen, ulus olma noktasında doğrusu da yanlışı da birlikte körüklenerek çoğaltılacak bir yönteme dayandırılması ve güç mücadelesinde politik bir seçenek olarak rakibe karşı kullanılıyor olması, rakibin bunu nüfuz mücadelesinde kendine tehdit görmesidir. Örneğin Rusya’nın Ukrayna’yı “yok sayması“ bundan ileri gelmektedir.
İnsanlık kaotik koşullara doğru sürükleniyor. Siber-uzay konusunda gayet ilerlemişken, bir Sonu Olmayan Savaş’tan bahseder olduk ve aktörlerin elinde basit silahlar var, küresel etkisi olan terör, yani korku, şiddet, çok basit düzeneklerle, canlı bombalarla gerçekleştiriliyor. Dolayısıyla durumu daha yakından bakarak en azından adını koymak adına gözden geçirelim.
Neomedyevalizm ile ilgili bir çerçeve çizelim: Dördüncü Sanayi Devrimi bütünüyle etkili. Küresel ekonomi, mega-kent ağına dayalı bir yaşam biçimi var. Bunun dışındakilerin yeni taşra olarak anıldığı, demografilerin ve göçlerin sorun teşkil ettiği bir dünya kurgusu hakim. İki hukuk var: Biri mega-kent hukuku, diğeri taşradakilerin (devletlerin ve uluslararası kurumların) kendi hukuku. Din, mezhep ve etnisite farkı Sonu Olmayan Savaş’ın çatışma biçiminde hamur olarak kullanılıyor.
Neomedyeval Savaş (Neomedieval Warfare) diye bir tanımı kabul etmek zorunda kaldığımız bir döneme girdik.
Neomedyevalizm, çıkarların birleştiği alanlarda kendini gösteren devlet merkezli olmayan ve çok merkezli bir dünya düzeniyle ilgili bir kavramdır. Ne devletlerin yıkılmasını veya anarşinin başlangıcını önceden haber verir ne de böyle bir kaygısı vardır. Yeni küresel sistem gereği sorunlu olan her mesele kendi haline bırakılır. Kalıcı bozukluğu kabul eder. İşte böylesi kaotik ortamın kabulüyle yaşamın devam etmesi algısı içinde her güç unsuru kendine özgü güç unsurlarını kullanır.
Neomedyeval Savaş’tan amaçlananlar neler? Şöyle: Hedef ülkeyi veya bölgeyi fetih değil, içini kemirmek, bozmak. İnsan ve lider bazlı sistemi zehirlemek, suçlamak, baskılamak, istismar etmek. Toplumsal algıda çarpıklıkların, çirkinliklerin, çatışmanın kabul edilebilir marjını geliştirmek. Anarşizmi yaymak. Kaotik ortamı yönetmek.
Uzun süredir Orta Doğu bölgesindeki gelişmeler bizlere neomedyeval yaklaşımı olgunlaştırır türden örnekleri sunmaktadır. Öte yandan ABD, Asya’da Afganistan’dan çekilirken geride bıraktıklarına dikkatlice bakılırsa “istikrarsızlığı istiyor” şeklinde bir sonuç elde edilebilir. Afganistan ile de yetinmeyecek olan bozuk doku giderek diğer devletlere ve bazı özerklik çabası içinde olan yapılara kadar genişleyecek. Örneğin Çin’in içerisindeki bölgeler bu tarzda nasyonelleşen ama diğer yandan ise sadece Çin için değil, esasında Asya için bir kaotik durum ortaya çıkacak gelişmelerin potansiyeli var. Ortada bir Küreselci Partizanlık konusu var. Bu argümanı öneriyorum, tartışılsın isterim.
ABD, Afganistan’dan çıkarken ülke çapında, Orta Asya’da ve esasen Kabil’de yaşanan olaylardan sonra bir yandan küresel terörü görüyoruz, bunun yanında ise ABD yönetiminin, politikasının, Yaşlı Kral Joe Biden’ın çaresiz görüntüler verdiği de açık. İşte bu kaotik görüntü ile birlikte denklem tamamlanıyor, terörde, çatışma kültüründe veya savaş konusunda, Küresel Yeni Normalleşme şartları olgunlaştı! Afganistan Çekilmesi ve Ukrayna Savaşı, Biden döneminin politikalarıdır ve senkronizedir. Bundan dolayı bir Post-Ukrayna’dan söz edilmelidir.
2007’den bu yana Uzun Savaş (Long War) vurgusunu yaptım. Bu biraz daha kontrol edilebilir, ancak uluslararası alanda sözünü ettiren “radikal İslam tehdidi” (bu tehdit tanımı ABD tarafından, George W. Bush ile birlikte yapıldı,) ön plana çıkarır mahiyette görüldü, vekiller ve paralı askerler (mercenary, Özel Askeri Şirket, Private Military Companies, PMC) yoğun biçimde sahaya indi. Buna Özel Askeri Endüstri (PMI) dendi.
Bunları açıklarken aklınızdan bugün Ukrayna’da konuşulanları veya konuşturulmak istenenleri geçirin. Ukrayna dediğimiz yer Doğu Avrupa’dır, en azından alışageldiğimiz Orta Doğu’nun kurallarına ve kültürüne bir hayli uzak bir coğrafyadır. Ancak Orta Doğu’dan dahi savaşçıların gelerek bu Doğu Avrupa’ya yerleşebileceklerinden bahsetmek çok uzak bir konu olmasa gerekir.
2015’lerdan itibaren net bir biçimde Sonu Olmayan Savaş (Endless War) şartları gelişti. İşte tam bu aşamada ABD Savunma Bakanlığı Tam Spektrumlu Savaş hazırlığı içine girdi. Bu savaş mekanizması küresel alanda görev aldı. Ancak ABD’nin içinde ikilem olan dönüşüm planı şuydu: Ulus tabanlı dünya düzenini sömürerek veya istismar ederek küresel düzeni tesis planı.
Sonu Olmayan Savaş şartlarında kontrol yok, kaos var, dedirten bir anlayış söz konusudur. Medyanın servis ettiği görüntüler insanlık dışı, ibretlik, korkutucu ve kaotiktir. Bakın Kabil görüntülerine, devasa kargo uçaklarına tutunan insanlara… Normal mi, bunlar normalleşsin mi isteniyor? Amaç küresel yapıların belirleyeceği şartlara razı olunacak şartların hazırlanmasıdır. Bugün bakın bunca güçlü askeri yapıya sahip ABD Merkez Kuvvetler Komutanı (CENTCOM) General Kenneth F. McKenzie, “Elimizde şu var, bu var, ama terörü durduramadık,” ABD Başkanı Joe Biden, “Afganistan’dan çekilmemiz tarihi stratejik bir misyonumuzdur,” diyor. Tam adıyla söyleyelim, Irak-Şam İslam Devleti-Horasan Kolu (ISIS-K) veya düzeltip yayımladılar, İslam Devleti Horasan kolu (IS-H), ABD’yi sarsıyor görülüyor. Basın toplantısında yaşlı Kral Biden çökmüş bir beden diliyle huzurlarımıza geliyor. Bütün bunlar birer çaresizlik mi, yeni normalleşmenin şartları mı, siz karar verin.
Biden’ın Uzun Savaş Planı ortada olan bir konudur.
Yaşanan olaylara bakıldığında görülenler neler? Küresel sorunlar var; ekonomi, pandemi, iklim krizi, göç, vs. Bir de buna küresel terör eklemlendi, ancak Sonu Olmayan Savaş mantığına dayalı olarak. Sonuçta insanlık, “Bakın, ABD bile çaresiz! Yeni Normalleşme koşullarındayız, siz de buna alışın…” dercesine bir durumla karşı karşıya. Diğer küresel etkilerde olduğu gibi paradoksal durumun açıklaması budur: “Çatılma/savaş mantığına dayalı olarak küresel terör konusunda ABD bile çaresiz,” görüntüsü hepimizi şaşırtıyor. İşte bu fiili şartlar ve paradoksal durumun yarattığı kaotik durum bizleri Neomedyeval Savaş ile karşı karşıya getiriyor.
Sanki post-modern çağda küresel bir çaresizlikle insanlar terbiye ediliyor. Bu noktada din ve etnik savaşları tarif ediliyor, din ve etnisite eksenli devlet ve terör örgütleri tartışılıyor, cadı avları siber alanda gerçekleştiriliyor…
Benim sürekli hatırlattığım, bu gidişat 2040 sonrası dünya düzenini hazırlıyor. Bugün ve 2040 sonrası düzen Neomedyeval Çağ (Yeni Orta Çağ) olacak.
Dördüncü Sanayi Devrimi konusunu kapsayan Küresel Devrim başlıklı yazımı yeni yayımladım. Bu Neomedyeval Savaş konusunu ise Haziran 2020’de yazdım. Bugün bunları bileştirerek diyorum ki, oluyor! Hem Sonu Olmayan Savaş içinde Üçüncü Dünya Savaşı dediğimiz de böyle bir şey olsa gerekir!
Post-Ukrayna’nın emarelerini önemli ölçüde sosyo-ekonomik yaptırımlarda görmekteyiz. Biden öyle çok edici yaptırımlar zinciri ortaya kondu ki küresel ekonomide bütün ayrıntılar kritik seviyeye geldi. Emtia, gıda, altın, petrol, gaz ve aklınıza ne gelirse; hatta faiz, enflasyon, stagflasyon, gibi tartışmalar ve olgular karşımıza çıkageldi. Ekonomi yorumlayanlar, “Savaş ne zaman biter bilinmez ama şurası açık, önümüzdeki 20 yıllık döngü çok sıkıntılı geçecek,” demekteler. (Bu hususta Doç. Dr. Cüneyt Dirican referanstır.) 2022’ye 20 yıl eklersek 2042, yani benim 2040 sonrası beklediğim “neomedyeval küresel Yeni Normaller atmosferi” böyle gelişmiş oluyor.
Ukrayna Savaşı ile irtibatlı olan ABD’nin Rusya’ya yaptırımlarının sosyo-ekonomik yönden önemini Foreign Affairs’ten okuyabilirsiniz. “Why Strangling Russia’s Economy Could Backfire (Harsh Sanctions Could Maket he Country a Bigger, Badder North Korea,” başlıklı Maxim Mironov’un 11 Mart 2022 tarihli makalesidir.
SONUÇ: Dördüncü Sanayi Devrimi, Post-Ukrayna, Üçüncü Dünya Savaşı, 2040 sonrası, Amerika’nın planı, neomedyevalist yaşam koşulları, yeni sosyo-ekonomik uygulamalar, bunları beraber okumak gerekiyor. Post-Ukrayna’da sosyo- eonomik, sosyo-politik ve sosyo-kültürel tabanlı kapsamlı bir değişime hazır mısınız?
NOT: Fikri mülkiyet hakları gereği bu bilgileri referans vererek kullanabilirsiniz.
