ABD Suriye’de ne yapıyor? Hangi amaçla burada? İnsanlığın bir problemini mi çözüyor? Demokrasi için mi Ortadoğu’da? Elbette böyle düşünmek safdillik olur. Ancak başka bir konu daha var, ABD uluslararası ilişkileri kendi lehine kullanabiliyor ise bu da onun bir hüneri oluyor. Peki, ABD bu tür konuları istismar ettiği halde ne yapıyor da dünyada köşe başlarında yer tutabiliyor?
Türkiye’de siyaset yapmak kolay mı, zor mu? Ortaya çıkan tablo göstermektedir ki, toplumda siyaset oldukça yaygındır. Ancak siyaset yapmak istediği halde dünyadan bihaber olan kesimler de var. Otuz yıldır dünya bir köy halindedir. Bir mevkide düşünülen veya olan, hemen diğer noktada etkisini gösterebilmektedir. Öyleyse politika ile ilgilenenlerin önce jeopolitik konular hakkında bilgi sahibi olması gerekmez mi?
RAND Corporation’un yeni yayımladığı (2019) birçok araştırmacının katıldığı “America’s Strategy-Resource Mismatch, Addressing the Gaps Between U.S. National Strategy and Military Capacity” isimli dokümanında “Büyük Ortadoğu ve Afganistan” bölümü, “İslam Devleti ve Diğer Cihadist Hareketlere Karşı Mücadele” başlığı altında incelenen konuları gözden geçirirken ABD’nin bir mantık hatası içinde mi olduğunu, yoksa gerçekten bölgeyi öyle mi değerlendirmek istediğini düşündüm. Ortadaki yapay gerçekliğin sorularını sordum kendime. Bu hususu paylaşmak istedim sizinle.
Ortadoğu yine ısınıyor. Gelişmeler peşi sıra geldi. Bugün İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin açıklamaları güne damgasını vurdu. İsrail ve Amerika’da başka açıklamalar ve hazırlıklar var. Neler oluyor, hepsine birlikte bakalım.
El Bağdadi’nin videosunun yayımlanması ve Sri Lanka terör eylemi sonrasında tartışmalar büyüdü. Yeni cephe Güney Asya ve Güney Çin Denizi’ne komşu ülkeler mi?
Tayvan meselesinin özünü anlamak dünyada yeni gerilimlerin anahtarına sahip olmakla koşuttur. Bu nedenle ara sıra konuyu ele alıp tartışmakta yarar vardır. Tarihi sebepler mutlaka bize ışık verecektir. Ama bu yazıda daha çok mantıki bir yaklaşımla konuyu analiz edelim ki başka meselelerde de tarafların pozisyonlarını doğru değerlendirelim.
Türkiye bekasıyla ilgili önemli bir süreci atlatmanın sonlarına geldi. Haklılığı görülüyor. Her ne kadar oyunu bozmak isteyenler olsa da seçenekler netleşiyor, durum giderek anlaşılıyor. Dış politikada kararlılıkla atılan adımlar sürüyor. Başka yapacak ne var? Başka bir konu, Türkiye ABD ve Rusya gibi başat ülkelerle eşit mesafede diplomasi yürütüyor. Türkiye ABD’yi daha farklı noktalardan değerlendirebiliyor mu? Başat bir gücü üstünkörü değil, daha yapıcı anlamak ülkeye nasıl bir kazanç sunuyor dersiniz?
ABD’nin görevinden yeni ayrılan Savunma Bakanı James Mattis imzalı Ulusal Savunma Stratejisi Dokümanı (2018) sorunludur. Özellikle Ortadoğu bağlamında işaret edilen konularda çelişkiler vardır. Sorunlar neler? ABD’nin bugün Suriye’de düştüğü yanılgı nedir? Nasıl düzeltilmeye çalışıyor? Bu soruları yine ABD’nin kendi düşüncelerine bakarak cevaplayalım.
Küresel ve bölgesel, konu her neyse, acaba neden Türkiye’yle, Türk insanıyla birlikte olmayı tercih etmezler? Örneğin Rusya, herseye rağmen Türkiye’ye inandı, bölgesel ve stratejik konularda birlikte hareket etme yolunu seçti. Buradan ortak önemli bir güç ortaya çıktı. Herkesin çıkar güttüğü bir alanda insan onurunun gereklerini yerine getirmek adına bu birliktelik işe yaramaya başladı. Güç mücadelesinde bir denge yarattı. Kendini rakip görenlerin kararlarını gözden geçirmelerine sebep oldu. Şimdi sözüm Yunanistan’a, Güney Kıbrıs’a, İsrail’e, ayrılıkçılık yapan anlayıştakilere, teröristle işbirliğinden medet umanlara… Sözüm şu: Gelin Türkiye ile masaya oturun, işbirliği yapın, bugüne kadarki kötü işlere bulaşmış işbirlikçilerinizden kurtulun.
Görüldü ki hemen herkes aynı düşüncede, Türkiye Fırat’ın doğusunda ABD’nin yapmaya çalıştığı oldubittiyi asla kabul etmiyor. Millet güvenlik güçlerini Suriye sınırına gönderirken, marjinal bölücü ve terörist ruhlu politikacılar hariç, eksiksiz destek veriyor.
