Size stratejik açıdan Rusya-Ukrayna Savaşı’nda son yaşananları, mevcut durumu ve önümüzdeki dönemde olabilecekleri kapsayarak, önemli bir değerlendirme sunacağım. Taraflar kadar, dünyanın her yerindeki bu savaştan etkilenen ve konuyla ilgilenen herkese yarayışlı bu yazı ile mümkün olabilecek tüm olasılıkları analiz edeceğim.
Bugün Ukrayna meselesine odaklandık. Diğer yandan küresel büyük bir sorunumuz var, ekonomi ile ilgili. Bu olumsuz ekonomik gelişmelerin Rusya'ya uygulanan yaptırımlarla ilgisini konuşmuyoruz, çünkü dünya bu savaşın bitmesini istiyor. Peki kimler fedakarlık yapıyor veya daha da yapacak, Post-Ukrayna'nın atmosferi nasıl gelişecek?
Başından bu yana bu konunun bir Ukrayna Krizi olmadığının farkındaydık. Asıl rekabet ABD ve Rusya arasındadır. Şimdi size çok kısa bir anlatımla, sadece başlıkları ele alarak, bu yüksek riskin ne anlama gelebileceğini açıklayacağım. Burada bir risk var ve bunun adı, Yeni Soğuk Savaş’tır. Bu yazı, hiç değilse bundan sonraki gelişmeleri kolay takip edebilmeniz açısından bir rehber niteliğindedir, taşları doğru yerlere koyarak kendi düşüncelerinizi geliştirebileceksiniz.
Ders niteliğinde yazacağım, hatırlatmalarım olacak. Çünkü önemli bir dönemden geçmekteyiz. İyi irdelememiz gereken noktalar giderek birikiyor. Asıl çıkarımımız, Putin ve Lavrov ne demek istedi, şeklinde olacak. Ancak onların bugün ne söylediklerini Politik Merkez'de sizlerin önceki günlerde okumuş olmanız gerekiyordu. Ukrayna, Kırım, Donbass konularında netleşen bir tablo var karşımızda. Bu iş bitti demiyorum, ABD ve Rusya bu noktadan sonra detaylar üzerine yoğunlaşacak, ilkesel olarak birbirleriyle anlaşacaklarını işaret ettiler. Bu yazıda önceden ifade ettiklerim ile bugün söylenenleri üst üste koyabileceksiniz. NATO nerede kaldı? Ukrayna meselesi nerede görüşülecek? Rusya'nın bölgeye asker yığması neye yaradı? Liderler ne söylediler ne yaptılar? Bugün taraflarca sürdürülen uygulamaların anlamı nedir? Bu gibi soruların bütün cevapları size verilmiş idi, son haliyle bir daha işaret edilecek.
Bu hakimiyet esaslı savaşın bildik tabirle karşılığı hegemonik savaştır. İşlenen konuları listeleyeyim: Asıl savaşın adı, hegemonik savaş. Belli ağırlıkta küresel hegemonya için avantajlı olma kabiliyetini elde ederken girişilen stratejik ve uzun süreli mücadelenin isimleri; Tam Spektrumlu Savaş, Hibrit Savaş, Doğrusal Olmayan Savaş. Kullanılan güç yönteminin adı, akıllı güç. Beklenen sonuç, toplamda nüfuz alanlarının küresel ağırlığı. Nüfuz alanlarında sürdürülen mücadelenin adı, gri bölge operasyonları. Operasyonların meşruiyeti için kullanılan bitik ülkelerin adı, operasyon ülkesi. Nüfuz alanlarındaki stratejinin adı, toplam kazanç stratejisi.
Ukrayna meselesi üzerine halen bir savaş sürüyor, her ne kadar "savaş ne zaman" diye soranlar varsa ve savaşın başlamadığını iddia eden askeri uzmanlar olsa da. Ben ise bunu birkaç yıldır Hibrit Savaş ve Tam Spektrumlu Savaş şeklinde sizlere anlatmaya çalıştım. Bu post-modern yöntemler artık savaşları veya çatışmaları bilinen ölçü ve sınırların ötesine taşıdı. Gelin şimdi size Ukrayna krizinin ana aktörler için anlamı ne, onu açıklayayım.
Ukrayna meselesini takip ediyoruz. Bugün ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Rusya'nın tecrübeli Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov arasındaki Cenevre görüşmesi gerçekleşti. Peşinden önce Lavrov, sora Blinken ayrı ayrı basın toplantıları yaptılar. Biz de sıcağı sıcağına bu konuyu gizden geçirelim ve sonra kullanabilecek şekilde not edelim.
Sizlere Ukrayna meselesini değişik açılardan açıklayacağım hem politik hem askeri-stratejik. Acaba Rusya zor durumda mı? Müdahil ülkeler bir savaş yapmadan bu işin altından kalkabilecek mi? Türkiye’nin arabuluculuğu neden değerli? Bu gibi soruları etraflıca açıklayacağım. Yoğun propaganda ortamındayız. Akılları karıştıran kamplar var. Dolayısıyla konuyu kapsamlı anlatmak zorundayım. Önce politik mülahazaları, sonra Ukrayna sorununu bütün yönleriyle açıklayacağım, peşinden çok önemli gördüğüm askeri-stratejik mülahazalara geçeceğim, ne de olsa bu bir savaş halidir, Türkiye’nin yerini belirledikten sonra konuyu başlayacağım. Bir tarihi kırılma zamanındayız, hassasiyet gösterilmesini tavsiye edeceğim.
Harp ikaz ve emareleri alınıyor. Bu bir tırmanmadır. Ekonomik, diplomatik, teknolojik, askeri, nükleer, propaganda tarafları var. Soğuk Savaş’ı bilmem ama durum bir hayli gergindir. Trump zamanı neden çok tartışmalıydı bu diğer konu, ama en azından 2021 başı itibariyle Biden ve Putin böyle öngördü, saflar belirginleştiriliyor, niyetler ifade ediliyor, kapasite artırımı söz konusu, karşılıklı manevralar başladı. 2022’nin asıl sıcak konusu bu mu? Kuzey yarım küre boyunca bütün bu olanların değerlendirmesinin sağlıklı yapabildik mi? Türkiye açısından strateji belli mi, tedbirler alındı mı?
10 Ocak 2022’de Ukrayna kriziyle ilgili ABD ve Rusya görüşmeleri yapıldı. Sonuç: Sorun devam ediyor, nabız yoklandı, kırmızı çizgiler netleştirildi, esnemek için bazı yerler bulunabilir mi, arandı. Aslında konu şu kadarla açıklanabilir, Ukrayna kendi rızasıyla NATO’ya girmek istiyor, Rusya bunu kabul etmiyor, üstelik bir Ukrayna’yı koparma operasyonu nedeniyle NATO’yu suçluyor. Ama sonuçta "Avrupa’nın istikrarı" argümanı öne çıkıyor.